Hành trình tìm kiếm hài cốt liệt sĩ đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của nhiều gia đình Việt Nam, đặc biệt là những gia đình có thân nhân đã hy sinh trong các cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc. Hai ông Phan Nho Thắng (67 tuổi) và Phan Thái Bình (61 tuổi, cùng trú xã Đức Thịnh, tỉnh Hà Tĩnh) là hai trong số nhiều người đang thực hiện hành trình này. Vào những ngày cuối tháng 6, khi nắng hè đang đổ lửa xuống vùng đất phía tây xã Cam Lộ (Quảng Trị), hai ông đã lặn lội vào vùng rừng để tìm kiếm hài cốt của liệt sĩ Phan Văn Tần, anh trai của ông Bình.
Ông Phan Thái Bình cho biết, gia đình ông đã muốn vào tìm kiếm anh trai từ lâu nhưng chưa có thông tin đầy đủ. “Anh hy sinh trong rừng, biết tìm lại hài cốt là khó nhưng chúng tôi vẫn vào”, ông Bình nói. Ba năm trước, gia đình ông Bình đã kết nối được với một số gia đình khác có liệt sĩ hy sinh trong cùng trận đánh này. Họ đã giữ liên lạc và chia sẻ thông tin về hành trình tìm kiếm. Chiến địa năm xưa là cao điểm 597, nay nằm về phía tây của xã Cam Lộ.
Sau hơn một giờ đi xe máy theo đường sản xuất lâm nghiệp, hai ông mất thêm 30 phút leo bộ lên đồi cao. Hành trang mang theo là dĩa cau trầu, trà rượu, hoa quả và giấy áo theo phong tục. Chọn điểm bằng phẳng đặt lễ vật, hai ông ngắt những nhánh hoa rừng để gửi đến các liệt sĩ. Liệt sĩ Phan Văn Tần đã tham gia chiến đấu và anh dũng hy sinh tại đây vào ngày 16-6-1971, sau ba năm nhập ngũ. Cùng tham gia trận đánh này còn có nhiều liệt sĩ khác, và cùng chung một tâm nguyện của các gia đình cho đến nay chưa thành hiện thực: đó là tìm thấy hài cốt liệt sĩ.
Tại khu vực này, từ thông tin các cựu chiến binh, lực lượng quân sự tỉnh Quảng Trị đã nhiều lần tìm kiếm nhưng chưa có kết quả. Ông Bình cho biết gia đình vẫn tiếp tục hành trình tìm kiếm anh trai khi có thêm thông tin mới. Điểm cao 597 và khu vực xung quanh hiện trở thành rừng sản xuất của người địa phương. Lấp ló sau các quả đồi là các trụ điện và đường dây 500kV. Giữa màu xanh của rừng và ánh sáng của dòng điện hôm nay là máu xương của những người đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc.
Câu chuyện của hai ông Phan Nho Thắng và Phan Thái Bình là một trong nhiều câu chuyện về các gia đình liệt sĩ đang tìm kiếm hài cốt của người thân. Hành trình tìm kiếm này không chỉ là về việc tìm thấy hài cốt, mà còn là về việc kết nối quá khứ và tôn vinh những người đã ngã xuống vì Tổ quốc. Thông qua hành trình này, các gia đình hy vọng sẽ tìm thấy hài cốt của người thân và mang lại sự an ủi cho những người đã hy sinh. Đồng thời, cũng là để nhắc nhở thế hệ trẻ về truyền thống lịch sử và giá trị của hòa bình, tự do mà chúng ta đang được hưởng ngày hôm nay.
Việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ không chỉ là trách nhiệm của các gia đình mà còn là nhiệm vụ của cả xã hội. Chính vì vậy, nhiều cơ quan, tổ chức đã tích cực hỗ trợ và phối hợp với các gia đình trong việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ. Đây là một hoạt động ý nghĩa, thể hiện lòng biết ơn và tôn vinh những người đã ngã xuống vì Tổ quốc.
