Từ ngày 1.1.2026, việc tính tiền đền bù khi Nhà nước thu hồi đất có thể sẽ biến động đáng kể do áp dụng bảng giá đất mới, được xây dựng tiệm cận với giá thị trường. Luật Đất đai 2024 và Nghị định 151/2025/NĐ-CP đã đưa ra quy định quan trọng về việc xây dựng và áp dụng bảng giá đất mới.

Cụ thể, UBND cấp tỉnh sẽ có trách nhiệm xây dựng và quyết định bảng giá đất lần đầu, công bố và áp dụng từ ngày 1.1.2026. Hằng năm, UBND tỉnh sẽ tiếp tục điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất để công bố và áp dụng từ ngày 1.1 của năm tiếp theo. Bảng giá đất sẽ được xây dựng theo khu vực, vị trí và được UBND tỉnh công bố và áp dụng từ ngày 1.1.2026.

Việc điều chỉnh bảng giá đất sẽ tiệm cận với giá đất thị trường, mà giá đền bù đất được tính theo giá đất cụ thể. Tiền đền bù khi thu hồi đất sẽ được tính dựa trên giá đất cụ thể. Theo quy định tại khoản 3 Điều 159 Luật Đất đai 2024, giá đất cụ thể được xác định bằng phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất được tính như sau: Giá đất của thửa đất cần định giá (1m2) = giá đất trong bảng giá đất của thửa đất cần định giá x hệ số điều chỉnh giá đất.

Các yếu tố ảnh hưởng đến giá đất được quy định tại Điều 8 Nghị định 71/2024/NĐ-CP bao gồm vị trí, địa điểm của thửa đất, khu đất; điều kiện về giao thông, cấp thoát nước, cấp điện; diện tích, kích thước, hình thể của thửa đất, khu đất; các yếu tố liên quan đến quy hoạch xây dựng; hiện trạng môi trường, an ninh; thời hạn sử dụng đất và các yếu tố khác ảnh hưởng đến giá đất phù hợp với điều kiện thực tế, truyền thống văn hóa, phong tục tập quán của địa phương.

Do đó, từ ngày 1.1.2026, với việc áp dụng giá đất thị trường sẽ ảnh hưởng đến giá đền bù đất. Giá đền bù có thể sẽ cao hơn so với hiện nay, trừ trường hợp bồi thường bằng việc cho thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê thì giá đất tính tiền thuê đất sẽ là giá đất cụ thể do UBND cấp có thẩm quyền quyết định ngay tại thời điểm phê duyệt.

Luật Đất đai 2024, có hiệu lực từ ngày 1/7, đã thể hiện tinh thần cải cách, đưa giá đất sát thị trường hơn, bảo đảm quyền lợi người bị thu hồi đất. Tuy nhiên, Luật Đất đai 2024 cũng đang lộ ra nhiều bất cập ảnh hưởng đến người dân, doanh nghiệp. Để tháo gỡ vướng mắc, nhiệm vụ cấp bách là nghiên cứu, sửa đổi để phát huy tối đa hiệu quả đất đai, sớm trình Ban Chấp hành Trung ương cho ý kiến.

Một trong những điểm bất cập là bảng giá đất mới đã tăng cao, khiến người dân phải ‘gánh’ khoản tài chính lớn khi chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Tại TP.HCM, nhiều xã, phường có giá đất tăng mạnh, cao gấp hàng chục lần so với bảng giá đất cũ. Điều này khiến không ít người dân phải tạm ngưng chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp lên đất thổ cư.

Lãnh đạo một tập đoàn bất động sản tại TP.HCM cho biết bảng giá đất tăng cao là một vấn đề lớn khi thực thi luật mới. Điều này khiến cho cả người dân có nhu cầu chuyển đổi mục đích sử dụng đất lẫn doanh nghiệp cũng gặp khó bởi mọi chi phí liên quan đến đất đai đều tính vào giá nhà.

Ông Đặng Hồng Anh, chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, cho rằng sự chậm trễ trong tính tiền sử dụng đất không liên quan đến năng lực tài chính hay ý chí của doanh nghiệp, mà là do thủ tục hành chính kéo dài. ‘Đối với các trường hợp doanh nghiệp bị ảnh hưởng do việc chậm trễ trong công tác định giá và tính tiền sử dụng đất của cơ quan chức năng, khoản thu bổ sung này cần được hủy bỏ hoàn toàn. Tuy nhiên để bỏ khoản thu bổ sung này, bên cạnh sửa đổi trong nghị định 103, cần thiết điều chỉnh trong Luật Đất đai bởi nội dung này quy định trong điều 257 của luật’, ông Anh đề xuất.

GS.TSKH Đặng Hùng Võ, nguyên thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, cho rằng Luật Đất đai 2024 chưa thể hiện hết tinh thần nghị quyết 18, đặc biệt chính sách tài chính đất đai quá mờ nhạt. ‘Sửa Luật Đất đai vừa rồi được thực hiện rất công phu, mất nhiều thời gian nhưng còn nhiều điểm không phù hợp với nghị quyết 18 của Trung ương. Dường như luật chỉ ‘lướt qua’ nghị quyết nhưng chưa phản ánh đúng tinh thần, bản chất nghị quyết. Nội dung nghị quyết đặt ra các định hướng chính sách rất đúng nhưng Luật Đất đai 2024 lại chưa thể hiện được’, ông Võ khẳng định.

Chính phủ vừa qua đã chỉ ra 4 vướng mắc chính trong chính sách, pháp luật về đất đai. Đó là chính sách, pháp luật về đất đai chưa phù hợp với chủ trương tổ chức lại chính quyền địa phương hai cấp, chưa đáp ứng được đầy đủ yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới; chính sách thu hồi đất vẫn phân biệt giữa dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư công và dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư tư; chính sách đổi mới về tài chính đất đai theo tinh thần nghị quyết số 18 chưa được thể chế hóa đầy đủ.

Luat Đất đai 2024 ghi nhận nhiều hiệu ứng tích cực. Tại TP.HCM, một trong những điểm sáng khi thi hành Luật Đất đai 2024 là khâu định giá đất được khơi thông, doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ tài chính để dự án được triển khai và người dân cũng được cấp sổ hồng. Thống kê từ Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM cho thấy trong sáu tháng đầu năm 2025, tổng nguồn thu ngân sách ước đạt hơn 65.319 tỉ đồng.

Một dự án bệnh viện đa khoa quốc tế từng được kỳ vọng sẽ trở thành một cơ sở y tế hiện đại tại tỉnh Quảng Ninh, nhưng đã bị bỏ hoang trong nhiều năm. Dự án Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hạ Long tọa lạc tại trung tâm tỉnh, được khởi công với mức đầu tư lên đến 69 triệu USD và diện tích 37.865m2.

Được triển khai từ năm 2002, dự án này hứa hẹn sẽ mang lại nhiều tiện ích cho người dân địa phương và các tỉnh lân cận. Tuy nhiên, sau khi xây dựng được 4 trong tổng số 26 hạng mục, dự án đã tạm dừng và để lại hậu quả là hàng chục nghìn mét vuông đất “vàng” bị lãng phí. Sự đình trệ của dự án không chỉ gây ra lãng phí về tài nguyên đất đai mà còn làm mất đi cơ hội được tiếp cận với dịch vụ y tế chất lượng cao của người dân.

Thông tin từ Sở Y tế Quảng Ninh cho biết, dự án này bắt đầu từ chủ trương giao đất của UBND tỉnh Quảng Ninh cho Công ty CP đầu tư chuyển giao công nghệ Cuộc Sống Hạ Long. Công ty đã triển khai xây dựng một số hạng mục, bao gồm một tòa nhà 3 tầng và hai tòa nhà cấp 4, và đã chuyển giao thành phòng khám đa khoa. Tuy nhiên, do không hoạt động hiệu quả, dự án đã bị thu hồi vào năm 2017.

Trong thời gian dự án bị bỏ hoang, Hội Nạn nhân chất độc da cam Quảng Ninh đã mượn tạm trụ sở này để làm nơi thải độc cho các nạn nhân nhiễm chất độc da cam trong giai đoạn dịch Covid-19. Điều này cho thấy rằng cơ sở vật chất này vẫn có thể được tận dụng cho các mục đích khác. Tuy nhiên, sau khi dịch bệnh được kiểm soát, cơ sở này đã tạm dừng hoạt động và hiện đang chờ quyết định của UBND tỉnh về việc tiếp tục sử dụng hoặc chuyển giao cơ sở vật chất này cho các cơ quan chức năng khác.

Tình trạng dự án bị bỏ hoang trong thời gian dài đã gây ra nhiều lãng phí và tiếc nuối cho nguồn tài nguyên đất đai quý giá tại trung tâm tỉnh Quảng Ninh. Hiện tại, vẫn chưa có thông tin chính thức về tương lai của dự án và việc sử dụng cơ sở vật chất này trong tương lai. Người dân địa phương và các chuyên gia đều hy vọng rằng dự án sẽ được tiếp tục triển khai hoặc cơ sở vật chất này sẽ được tận dụng một cách hiệu quả, tránh lãng phí tài nguyên.

Dự án Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hạ Long, từ một kỳ vọng lớn về một cơ sở y tế hiện đại, đã trở thành một biểu tượng của sự lãng phí và thách thức trong việc quản lý và sử dụng tài nguyên công. Câu hỏi về tương lai của dự án vẫn còn tồn tại, và hy vọng rằng sẽ có một giải pháp phù hợp để tận dụng cơ sở vật chất này, mang lại lợi ích cho người dân và sự phát triển của tỉnh Quảng Ninh.