Ngày 10/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rằng các quốc gia không thể đạt được thỏa thuận thương mại song phương với Washington sẽ phải đối mặt với mức thuế từ 15% đến 20% đối với hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ. Ông Trump cho biết mức thuế này sẽ áp dụng cho phần lớn các đối tác thương mại không đạt được thỏa thuận trước thời hạn 1/8.

“Tôi nghĩ mức thuế sẽ rơi vào khoảng 15% đến 20%, có lẽ là một trong hai con số đó”, ông Trump nói với các phóng viên. Mức thuế mà ông Trump đề cập cao hơn nhiều so với mức 10% mà ông công bố hồi tháng 4. Tuần trước, ông tuyên bố rằng Mỹ sẽ áp thuế đơn giản và trực tiếp từ 15% đến 50% đối với các quốc gia không có quan hệ tốt với Mỹ.

Chính quyền ông Trump sẽ sớm thông báo cho khoảng 200 quốc gia về mức thuế mới, mà ông gọi là “thuế thế giới”. Ông Trump đã công bố mức thuế lên tới 50% đối với một số quốc gia, bao gồm cả Brazil, nếu những nước đó không đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ. Các tuyên bố gần đây của ông Trump đã khiến nhiều quốc gia gấp rút bước vào các cuộc đàm phán nhằm tìm kiếm mức thuế thấp hơn.

Ấn Độ, Pakistan, Canada và Thái Lan là một số quốc gia đang đàm phán với Mỹ. Chỉ một ngày trước, ông Trump đã đạt được một thỏa thuận thương mại quy mô lớn với Liên minh châu Âu (EU), bao gồm mức thuế 15% đối với phần lớn hàng hóa EU, 600 tỷ USD đầu tư từ các công ty châu Âu vào Mỹ, và 750 tỷ USD mua năng lượng từ Mỹ trong 3 năm tới.

Thỏa thuận với EU diễn ra sau khi Mỹ đạt được thỏa thuận 550 tỷ USD với Nhật Bản hồi tuần trước, cùng các thỏa thuận nhỏ hơn với Anh, Indonesia. Một số cuộc đàm phán khác vẫn đang tiếp diễn, bao gồm với Ấn Độ. Ông Trump nhiều lần bày tỏ quan điểm theo đuổi một hệ thống thuế quan rõ ràng, thay vì các đàm phán phức tạp với từng quốc gia.

“Chúng tôi sẽ đặt ra một mức thuế cho phần còn lại của thế giới. Và đó là số tiền họ sẽ phải trả nếu muốn làm ăn với Mỹ”, ông nhấn mạnh. Thủ tướng Canada Mark Carney cho biết đàm phán thương mại với Mỹ đang bước vào giai đoạn căng thẳng. Ông thừa nhận rằng Canada vẫn đang hy vọng đạt được một mức thuế thấp hơn con số 35% mà ông Trump đã công bố đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Canada.

Hiện tại, các quốc gia đang tích cực đàm phán với Mỹ để tránh mức thuế mới. Liên minh châu Âu đã đạt được thỏa thuận với Mỹ, tuy nhiên các quốc gia khác vẫn đang trong quá trình đàm phán. Tác động của mức thuế mới này đối với kinh tế toàn cầu vẫn còn chưa rõ ràng.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen dự kiến sẽ có cuộc gặp quan trọng với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Scotland vào ngày 27/7. Cuộc gặp mặt này diễn ra trong bối cảnh nhiều kỳ vọng được đặt vào khả năng hai bên sẽ đạt được một thỏa thuận khung về thương mại trong cuối tuần này.

Trước đó, giới chức châu Âu và một số nhà ngoại giao đã bày tỏ hy vọng tích cực về khả năng đạt được thỏa thuận thương mại. Tuy nhiên, ông Trump tỏ ra thận trọng khi đưa ra dự báo về khả năng đạt thỏa thuận thương mại với châu Âu, chỉ khoảng 50% hoặc thậm chí thấp hơn. Ông cho rằng đây là một thỏa thuận lớn và Liên minh châu Âu (EU) có khả năng đạt được điều này.

Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và châu Âu trong vài tháng qua đã khiến nhiều nhà đầu tư trở nên thận trọng. Tuy nhiên, nếu thỏa thuận thương mại được hoàn thiện, nhiều nhà đầu tư có thể sẽ quay lại thị trường. Theo thông tin từ các quan chức và nhà ngoại giao, thỏa thuận có thể bao gồm giảm thuế nhập khẩu về 15% đối với tất cả hàng hóa EU vào Mỹ, trong khi thuế với nhôm và thép sẽ là 50%.

Sự lạc quan của nhà đầu tư khi căng thẳng thương mại hạ nhiệt đã giúp thị trường chứng khoán Mỹ liên tiếp lập đỉnh trong tháng này. Tuy nhiên, hiện tại, các nhà đầu tư vẫn đang quan sát tình hình khi hạn chót 1/8 đang đến gần, khi các nước không đạt thỏa thuận thương mại với Mỹ sẽ bị áp mức thuế mới.

Hiện tại, EU đang chịu thuế 10% với toàn bộ hàng hóa vào Mỹ, trong khi thuế với nhôm và thép là 50%, xe hơi và phụ tùng xe hơi là 25%. Các loại thuế của Mỹ hiện tác động đến 380 tỷ euro (420 tỷ USD) hàng hóa châu Âu, tương đương khoảng 70% hàng xuất khẩu của khu vực này.

Hy vọng về một thỏa thuận với châu Âu tăng lên sau khi ông Trump thông báo đạt được thỏa thuận thương mại với Nhật Bản hồi đầu tuần. Dự báo thỏa thuận với châu Âu cũng có thể giảm thuế xe hơi về 15%, và mức thuế đối ứng mới có thể về 15% với toàn bộ hàng hóa châu Âu.

Các nhà đầu tư đang chờ đợi kết quả của cuộc gặp giữa bà Ursula von der Leyen và ông Donald Trump, cũng như khả năng đạt được thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và châu Âu. Nếu thỏa thuận được hoàn thiện, nó có thể giúp giảm căng thẳng thương mại và mang lại lợi ích cho cả hai bên.

Các thỏa thuận thương mại quốc tế đang trở thành tâm điểm chú ý hơn bao giờ hết trong bối cảnh hiện nay, khi mà Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục đe dọa các quốc gia bằng việc áp thuế quan cao hơn cho đến khi họ đồng ý ký kết các thỏa thuận mới với Mỹ. Tuy nhiên, quá trình đàm phán các thỏa thuận thương mại giữa các quốc gia diễn ra như thế nào và liệu những hành động mạnh mẽ của ông Trump có làm thay đổi cách thức tiến hành các cuộc đàm phán hay không?

Jason Langrish, một nhà đàm phán thương mại kỳ cựu của Canada, cho biết rằng những lời đe dọa áp thuế của ông Trump đã làm xấu đi bầu không khí trong phòng đàm phán. Ông giải thích rằng gần đây, trong thời kỳ chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa bản địa đang gia tăng, các thỏa thuận thương mại đã trở nên mang tính phòng thủ và buộc tội nhiều hơn. Ông Langrish, người đã giúp Canada ký kết các thỏa thuận thương mại với EU và Ấn Độ, cho biết rằng điều này trái ngược với cách thức các thỏa thuận như vậy được đạt được trước đây. Theo truyền thống, các cuộc đàm phán thương mại thường mang tính tích cực vì bạn đang nâng cấp một thỏa thuận vốn đã có hiệu quả giữa hai quốc gia.

Một cựu đàm phán viên thương mại khác, Karl Falkenberg, người đã nhiều năm làm đại diện cho EU trong các cuộc đàm phán, nói rằng ông Trump ‘không chấp nhận luật chơi’. Ông không có ý khen ngợi, nhưng ông Trump chắc chắn sẽ coi đó là một lời khen.

Vậy chính xác thì các cuộc đàm phán thương mại được tiến hành như thế nào? Điều gì diễn ra trong các phòng họp kín? Quá trình đàm phán thương mại thường bắt đầu với việc mỗi bên chỉ định một trưởng đoàn đàm phán. Các nhóm được bố trí cho mỗi bàn đàm phán, có thể bao gồm các vấn đề như thuế quan, quy định, và mua sắm chính phủ. Mỗi bàn đàm phán sẽ có một thành viên phụ trách riêng.

Ông Langrish nói rằng sau đó, ‘cuộc đua bắt đầu’, lưu ý rằng các thỏa thuận thường mất nhiều năm để hoàn tất. Đối với ông Falkenberg, một ngày làm việc điển hình trong các cuộc đàm phán gồm một phiên vào buổi sáng và một phiên vào buổi chiều, nhưng ông cho biết đã từng ‘rời văn phòng lúc 5 giờ sáng’.

Mặc dù các bộ phim chính trị truyền hình thường phóng đại các xung đột trong đàm phán, nhưng hầu hết những người trong ngành đều nói rằng công việc thực sự diễn ra âm thầm, trong nhiều giờ thương lượng chiến lược, cả cho và nhận. Wendy Cutler, một cựu nhà đàm phán thương mại của Mỹ, cho biết rằng yếu tố quan trọng nhất trong đàm phán là sự tin tưởng. Bà nói rằng bạn sẽ không bao giờ có được 100% sự tin tưởng, bởi vì mỗi bên đều có các mục tiêu quốc gia riêng. Nhưng nếu bạn cảm thấy có thể chia sẻ không chính thức các đề xuất với phía bên kia, và điều đó sẽ không bị rò rỉ ra báo chí hay lan truyền đến các bên liên quan, thì sẽ dễ dàng hơn để đi đến một kết thúc thành công.

Tuy nhiên, trong khi các yếu tố nội bộ trong phòng đàm phán có vai trò quan trọng, thì những gì đang diễn ra bên ngoài thế giới mới chính là thứ có thể quyết định sự thành – bại của một thỏa thuận. Ông Langrish chỉ ra rằng có những người phản đối một thỏa thuận được ký kết, chẳng hạn như một lĩnh vực kinh tế có thể bị ảnh hưởng tiêu cực, hoặc phe đối lập chính trị trong nước.

Bà Cutler nói thêm rằng điều khiến các nhóm đàm phán của Mỹ gặp khó khăn chính là việc ông Trump muốn họ ký kết các thỏa thuận mới với hầu hết các quốc gia trong một khoảng thời gian rất ngắn. Lời khuyên của bà Cutler dành cho Tổng thống Donald Trump và những người thân cận ông là hãy ngưng sử dụng mạng xã hội, vì việc quá công khai một cuộc đàm phán có thể gây ảnh hưởng đến tiến trình.

Trong khi đó, khi thuế quan của Mỹ dường như liên tục tăng giảm một cách khó hiểu, giới luật sư thương mại trên toàn thế giới đang rất được săn đón.

Thị trường chứng khoán Mỹ tiếp tục xu hướng tích cực trong phiên giao dịch ngày 25/7, khi chỉ số S&P 500 thiết lập đỉnh mới lần thứ 5 liên tiếp. Kết thúc phiên giao dịch, chỉ số S&P 500 tăng 0,4% lên 6.388 điểm, đánh dấu lần lập đỉnh thứ 14 từ đầu năm. Chỉ số Nasdaq Composite cũng tăng nhẹ 0,24% lên 21.108 điểm, đây là lần lập đỉnh thứ 15 của năm và lần thứ 4 trong tuần này. Ngoài ra, chỉ số DJIA tăng 0,47%, chốt phiên tại 44.901 điểm, tiến sát mức đỉnh cuối năm ngoái là 45.014 điểm.

Tính chung cả tuần, 3 chỉ số chủ chốt của thị trường chứng khoán Mỹ đều ghi nhận mức tăng hơn 1%. Sự khởi sắc của thị trường được cho là nhờ vào kết quả kinh doanh quý II của các công ty niêm yết, vượt qua dự báo của giới phân tích. Theo dữ liệu từ FactSet, 82% trong số 169 doanh nghiệp thuộc S&P 500 đã công bố báo cáo tài chính với kết quả tốt hơn kỳ vọng.

Các chuyên gia phân tích nhận định rằng xu hướng đi lên của thị trường sẽ tiếp tục nhờ các yếu tố cơ bản thuận lợi. Chúng bao gồm lạm phát và lãi suất ổn định, lợi nhuận doanh nghiệp có xu hướng tăng. Ngoài ra, các thỏa thuận thương mại gần đây của Mỹ cũng đóng vai trò hỗ trợ thị trường. Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo đạt thỏa thuận với Nhật Bản và Philippines, và nhiều thỏa thuận nữa sẽ được hoàn tất trước hạn chót 1/8. Triển vọng tích cực với Liên minh châu Âu (EU) cũng tăng lên khi Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen cho biết sẽ gặp ông Trump tại Thụy Sĩ ngày 27/7.

Tuy nhiên, các yếu tố rủi ro địa chính trị và thuế nhập khẩu vẫn đang là nguồn gốc của sự bất ổn. Trong tuần tới, nhà đầu tư sẽ đón nhận kết quả kinh doanh của hơn 150 công ty, bao gồm các đại gia công nghệ như Apple và Meta Platforms. Hơn nữa, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) cũng sẽ họp chính sách, và nhà đầu tư kỳ vọng cơ quan này giữ nguyên lãi suất ở mức 4,25-4,5%.

Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo đạt được thỏa thuận thương mại với Philippines vào ngày 22-7, sau cuộc gặp gỡ với Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. tại Nhà Trắng. Thỏa thuận này cho phép Mỹ áp mức thuế quan 19% đối với hàng hóa từ Philippines, giảm nhẹ từ mức 20% như dự kiến ban đầu. Đổi lại, Philippines sẽ mở cửa thị trường và áp thuế 0% đối với hàng hóa Mỹ.

Tổng thống Marcos Jr. đánh giá cao thành tựu này, cho rằng mức giảm 1% có vẻ nhỏ nhưng thực sự là một thành công đáng kể trong bối cảnh hiện nay. Các nhà phân tích nhận định rằng thỏa thuận này mang lại sự chắc chắn hơn trong thương mại cho Philippines, một đồng minh lâu đời của Mỹ tại Thái Bình Dương.

Trước đó, Mỹ cũng đã đạt được thỏa thuận tương tự với Indonesia, với mức thuế quan 19% cho hàng hóa Indonesia. Tổng thống Trump tự hào tuyên bố rằng thỏa thuận này cho phép Mỹ bảo vệ hoạt động sản xuất trong nước trong khi vẫn có được quyền tiếp cận thị trường rộng lớn.

Tuy nhiên, thỏa thuận đột phá nhất là với Nhật Bản, khi Tokyo sẽ đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ và Mỹ sẽ nhận được 90% lợi nhuận. Nhật Bản sẽ trả thuế đối ứng với mức 15%.

Trong bối cảnh hạn chót ngày 1-8 để áp thuế quan cao hơn đang đến gần, các nước châu Á khác đang lo ngại về áp lực cạnh tranh. Hàn Quốc và Đài Loan đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng.

Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) vừa hạ dự báo tăng trưởng cho các nền kinh tế đang phát triển ở châu Á – Thái Bình Dương, còn 4,7% năm 2025 và 4,6% năm 2026. ADB cảnh báo triển vọng khu vực có thể xấu đi nếu căng thẳng thương mại và thuế quan leo thang.

Cuộc đàm phán thương mại giữa các nước đang diễn ra gấp rút trước thời hạn 1-8. Thái Lan hy vọng sẽ đạt được thỏa thuận với Mỹ về giảm mức thuế quan 36% trước thời hạn này.

Các quốc gia đang tích cực đàm phán để đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ trước thời hạn cuối cùng. Sự thay đổi trong chính sách thương mại có thể có tác động lớn đến kinh tế toàn cầu.

Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây thông báo rằng hàng hóa Philippines sẽ phải chịu mức thuế 19% khi vào thị trường Mỹ, trong khi hàng hóa Mỹ sẽ không phải chịu thuế khi vào thị trường Philippines. Thông báo này được ông Trump đưa ra trên mạng xã hội Truth Social sau cuộc gặp với Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos tại Phòng Bầu dục.

Mức thuế này thấp hơn một chút so với mức 20% mà ông Trump đe dọa hồi đầu tháng này, nhưng vẫn cao hơn mức 17% mà nhà lãnh đạo Mỹ đưa ra đầu tháng 4. Mức thuế của Philippines tương đương với Indonesia. Ông Trump cũng cho biết hai quốc gia sẽ hợp tác quân sự, nhưng không cung cấp thông tin cụ thể.

Tổng thống Marcos là nhà lãnh đạo Đông Nam Á đầu tiên gặp Tổng thống Trump trong nhiệm kỳ thứ hai. Trong cuộc gặp, ông Marcos nói rằng Mỹ là đồng minh mạnh nhất, gần gũi nhất và đáng tin cậy nhất của Philippines. Tuy nhiên, ông Marcos không đưa ra phát biểu nào sau bài đăng của ông Trump về mức thuế mới.

Theo ông Gregory Poling, một chuyên gia về Đông Nam Á tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế ở Washington, còn quá sớm để đánh giá nhiều về thỏa thuận thương mại của Mỹ với Philippines vì chưa có thông tin cụ thể. Ông cũng cho rằng Chính phủ Philippines không quá lo lắng về con số, miễn là họ giữ được tính cạnh tranh của hàng hóa sản xuất tại Philippines so với hàng hóa của các nước láng giềng.

Trong cuộc gặp, Tổng thống Trump cũng cho biết có thể sẽ đến thăm Trung Quốc trong tương lai không xa. Ông cũng nói rằng Philippines đã giữ khoảng cách với Bắc Kinh sau cuộc bầu cử của ông vào tháng 11 năm ngoái.

Trước chuyến thăm, các quan chức Philippines cho biết Tổng thống Marcos sẽ nhấn mạnh rằng Manila phải mạnh mẽ hơn về kinh tế để có thể trở thành một đối tác thực sự vững mạnh của Mỹ tại Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ, ông Howard Lutnick, đã lên tiếng khẳng định rằng thời hạn các nước phải trả thuế nhập khẩu cho hàng hóa vào Mỹ sẽ không có sự thay đổi thêm. Phát biểu này được ông Lutnick đưa ra trong một cuộc phỏng vấn với CBS News vào ngày 20/7.

Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hai lần lùi thời hạn áp thuế đối ứng ở mức cao với các đối tác thương mại, sau khi công bố chính sách này vào ngày 2/4. Lần đầu tiên là đến ngày 9/7 và hiện tại là sang đầu tháng 8. Tuy nhiên, ông Lutnick nhấn mạnh rằng việc bắt đầu thu thuế không đồng nghĩa với việc “Mỹ sẽ không tiếp tục đàm phán sau ngày này”.

Ông Lutnick cũng tỏ ra tự tin về khả năng đạt được thỏa thuận thương mại với Liên minh châu Âu (EU). “Hai đối tác thương mại lớn nhất thế giới đang đàm phán với nhau. Chúng tôi sẽ có thỏa thuận. Tôi tự tin là như vậy”, ông nói.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ cũng cho biết các nước nhỏ “ở Mỹ Latin, Caribbean, châu Phi” sẽ chỉ chịu mức thuế cơ bản là 10%. Điều này có thể giúp nhiều nước chưa nhận thư báo thuế của Mỹ thở phào. Trước đó, ông Trump từng cho biết mức chung cho các đối tác thương mại nhỏ sẽ là “hơn 10% một chút”.

Trong khi đó, ông Lutnick khẳng định “các đối tác lớn sẽ phải mở cửa thị trường, hoặc trả mức thuế công bằng cho Mỹ”. Ông cũng dự báo Tổng thống Trump sẽ đàm phán lại Hiệp định Thương mại Mỹ – Mexico – Canada (USMCA) mà 3 nước đã ký kết trong nhiệm kỳ đầu của ông.

Đến nay, 26 quốc gia đã được thông báo mức thuế nhập khẩu mới khi bán hàng sang Mỹ, bắt đầu từ ngày 1/8. Mức mới dao động từ 19-50%, phần lớn bằng hoặc tương đương ngưỡng công bố ngày 2/4. Hiện tại, các nước đều chịu thuế 10% khi bán hàng sang Mỹ. Nhiều đối tác thương mại đang đẩy nhanh tốc độ đàm phán với Mỹ, để giảm mức thuế phải chịu.

Đến nay, Mỹ mới công bố đạt thỏa thuận với Anh, Trung Quốc, Việt Nam và Indonesia.