Không chỉ là một vấn đề môi trường, mục tiêu giảm phát thải carbon còn là một thách thức tài chính và quản trị dài hạn đối với các doanh nghiệp. Hiện nay, nhiều ngành nghề, không chỉ giới hạn trong các nhà máy xi măng hay sắt thép, mà còn bao gồm cả du lịch và nông nghiệp, đang phải đối mặt với áp lực giảm phát thải để tiến tới mục tiêu Net Zero toàn cầu. Việt Nam cũng đã cam kết đạt được mục tiêu này vào năm 2050.

Một trong những ngành nghề đang phải đối mặt với thách thức này là ngành du lịch, đặc biệt là các khách sạn. Ông Trần Minh Tiến, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Net Zero Carbon, cho biết rằng các khách sạn, đặc biệt là khách sạn 4-5 sao, đang đối mặt với yêu cầu trung hòa carbon theo công bố của châu Âu và các hiệp hội liên quan. Từ năm 2027, nếu các khách sạn không trở thành khách sạn xanh (Green Hotel), họ có thể bị loại khỏi danh sách của nhiều nền tảng đặt phòng như Agoda, Booking và các nền tảng du lịch lớn.

Xu hướng du lịch xanh đang tăng mạnh hiện nay là một trong những lý do chính khiến các khách sạn phải chuyển đổi. Một khảo sát của nền tảng đặt phòng nổi tiếng Booking.com cho thấy 93% du khách ưu tiên lựa chọn dịch vụ du lịch xanh, nghĩa là thân thiện với môi trường, sử dụng năng lượng tái tạo hoặc giảm thiểu chất thải nhựa. Trước xu hướng này, các khách sạn không còn lựa chọn ‘nên’ hay ‘không nên’, mà buộc phải chuyển đổi xanh nếu muốn tồn tại.

Ông Nguyễn Huỳnh Thanh Phong, Giám đốc bộ phận bền vững tại Bureau Veritas Việt Nam, cho biết rằng báo cáo năm ngoái của Booking.com cho thấy 76% du khách quốc tế muốn lựa chọn dịch vụ thân thiện với môi trường và 43% sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho trải nghiệm bền vững. Các nền tảng đặt phòng lớn như Booking.com đã bắt đầu áp dụng nhãn “Travel sustainable” để giúp khách du lịch nhận biết những cơ sở lưu trú áp dụng các giải pháp thân thiện với môi trường và phát triển bền vững.

Để đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050, các doanh nghiệp cần triển khai đồng bộ từ tiết kiệm năng lượng, quản lý rác thải đến bù đắp carbon. Đây là một gánh nặng không nhỏ với các khách sạn vừa và nhỏ vốn hạn chế về nguồn lực và công nghệ. Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang vận hành xanh mang lại nhiều lợi ích như giảm chi phí dài hạn nhờ tiết kiệm điện, nước và tối ưu hóa quản lý tài nguyên. Ngoài ra, doanh nghiệp còn tăng sức hút với du khách khi đáp ứng xu hướng du lịch bền vững; đồng thời tăng uy tín thương hiệu và cơ hội hợp tác với đối tác quốc tế.

Không chỉ giới hạn trong ngành du lịch, việc giảm phát thải còn là một thách thức lớn đối với ngành nông nghiệp. Ông Tiến cho biết rằng với mô hình trồng lúa ướt – khô xen kẽ, nông dân vừa tăng năng suất, vừa giảm chi phí đầu vào. Lượng phân bón có thể giảm 10-20%, thuốc trừ sâu giảm 50%, thậm chí một số vụ giảm đến 70% thuốc bảo vệ thực vật. Ngoài ra, lượng khí metan phát thải cũng giảm đáng kể vì thời gian ngập nước chỉ còn 60 ngày, bởi lúa được luân phiên xen kẽ 15 ngày nước, 15 ngày khô.

Trong bối cảnh nhu cầu giảm phát thải khí nhà kính ngày càng cấp thiết, một số doanh nghiệp đã tổ chức xây dựng “công viên carbon” với chiến lược hướng đến trung hòa carbon cho các doanh nghiệp đồng hành cùng mục tiêu Net Zero vào năm 2050 của Việt Nam. Công viên carbon được xây dựng không chỉ nhằm giải quyết bài toán phát thải của từng doanh nghiệp, mà còn mở ra một cộng đồng hợp tác để cùng nhau đạt được mục tiêu giảm phát thải.

Cây ca cao đang trải qua một sự hồi sinh mạnh mẽ tại tỉnh Lâm Đồng, nhờ sự hỗ trợ từ các dự án quốc tế và mô hình sản xuất theo hướng tuần hoàn. Điều này không chỉ mở ra cơ hội phát triển bền vững cho nông dân mà còn giúp Lâm Đồng hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Lâm Đồng đang tiên phong trong ứng dụng mô hình kinh tế tuần hoàn trong sản xuất ca cao, với dự án ‘Từ hạt ca cao đến thanh socola’ do Liên minh châu Âu (EU) tài trợ trong giai đoạn 2022-2026. Dự án này đã đào tạo hơn 1.160 lượt nông dân, cán bộ hợp tác xã và doanh nghiệp về kỹ thuật canh tác tuần hoàn, giúp họ cải thiện năng suất, chất lượng cây trồng và nâng cao thu nhập.

Giá ca cao toàn cầu trong 2 năm gần đây đã tăng mạnh, có thời điểm đạt kỷ lục 260.000 đồng/kg hạt, cao gấp 2-3 lần so với những năm trước. Điều này đã khiến người dân Lâm Đồng quay lại đầu tư vào cây trồng này. Mỗi ha người trồng ca cao có thể thu lợi khoảng 200 triệu đồng/năm.

Ông Cầm Bá Biên, một hộ trồng hơn 700 cây ca cao ở xã Đắk Wil, đã quyết định giữ lại và đầu tư thêm vào vườn ca cao của mình nhờ hiệu quả mà mô hình tuần hoàn mang lại. Ông Biên chia sẻ rằng sâu bệnh được quản lý tốt, giá bán ổn định từ 15.000 đồng/kg quả tươi, thậm chí hạt khô đạt tới 180.000 đồng/kg. Năm nay, ông Biên kỳ vọng lợi nhuận đạt khoảng 300 triệu đồng từ vườn ca cao.

Gia đình bà Nguyễn Thị Hoa ở xã Thuận An (Lâm Đồng) cũng đang thu được hiệu quả cao nhờ sản xuất an toàn và tuần hoàn trên diện tích 1,3 ha. Bà Hoa chia sẻ rằng không chỉ dừng lại ở sản xuất hạt, quả ca cao tươi còn được chế biến thành các loại đồ uống, socola thủ công cao cấp, tạo ra giá trị gia tăng cao và đa dạng hóa sản phẩm.

Dự án đã xây dựng 6 mô hình trình diễn và ban hành bộ tài liệu hướng dẫn chuẩn về sản xuất tuần hoàn ca cao. Dự án hỗ trợ kỹ thuật đến các doanh nghiệp, hợp tác xã để chuyển đổi mô hình sản xuất truyền thống sang tuần hoàn.

Mô hình kinh tế tuần hoàn cho phép tận dụng toàn bộ cây ca cao, từ vỏ, lá, thân đến hạt. Những phụ phẩm tưởng chừng bỏ đi trước đây nay được tái chế thành phân hữu cơ, thức ăn chăn nuôi, hay thậm chí là than sinh học giúp cải tạo đất, lưu trữ carbon và giảm phát thải khí nhà kính.

Ông Vũ Văn Nghĩa, Giám đốc HTX Nông nghiệp Krông Nô, xã Krông Nô cho biết rằng hiện nay, họ sản xuất khép kín từ trồng trọt đến sơ chế, chế biến bột ca cao, socola và cung cấp nguyên liệu cho các công ty lớn. Trước đây, nông dân chỉ thu hoạch phần hạt, chiếm dưới 10% trọng lượng quả, phần còn lại bỏ phí, gây ô nhiễm. Giờ đây, nhờ ứng dụng công nghệ và cách tiếp cận tuần hoàn, họ không chỉ tận dụng tối đa giá trị cây trồng mà còn giảm chi phí và góp phần bảo vệ môi trường.

Thị trường ca cao đang rộng mở như chưa từng thấy, là cơ hội ‘vàng’ để nông dân cả nước, trong đó có Lâm Đồng phục hồi và phát triển bền vững. Nhu cầu tiêu dùng ca cao trên thế giới ngày càng tăng trong khi sản lượng đáp ứng khiêm tốn. Theo số liệu của Tổ chức Ca cao thế giới (ICCO), sản lượng ca cao toàn cầu năm 2024 chỉ hơn 4,3 triệu tấn.

Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, dù diện tích trồng ca cao Việt Nam chỉ còn hơn 3.000 ha với sản lượng hạt khô khoảng 3.500 tấn/năm nhưng chất lượng cao. Đặc biệt, giống hiếm Trinitario đã tạo nên hương vị độc đáo, thu hút các nhà nhập khẩu quốc tế.

Lâm Đồng là vùng trồng ca cao trọng điểm của Việt Nam, ước có khoảng 800 ha. Tỉnh có điều kiện khí hậu phù hợp cho cây ca cao phát triển tốt. Diện tích ca cao hiện nay đang được mở rộng. Người dân trồng ca cao tập trung hoặc xen với các cây trồng khác.