Giá vàng thế giới đã tăng mạnh trong thời gian gần đây, đạt mức cao nhất trong 5 tuần và đang chuẩn bị thách thức kỷ lục mọi thời đại. Hợp đồng vàng giao tháng 8 đã tăng vọt 37,40 USD, đạt 3.443,8 USD/ounce, mức cao nhất kể từ khi vàng lập kỷ lục 3.452,8 USD/ounce vào ngày 13.6. Sự tăng trưởng đáng kể này phản ánh nhu cầu mạnh mẽ và ổn định của thị trường vàng trong những tháng gần đây.

Đợt tăng giá hiện tại được thúc đẩy bởi một số yếu tố chủ chốt của thị trường. Đồng USD suy yếu đã khiến vàng trở nên hấp dẫn hơn với nhà đầu tư quốc tế, trong khi lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ giảm làm giảm chi phí cơ hội khi nắm giữ tài sản không sinh lời như vàng. Chỉ số USD ICE đã giảm 0,44 điểm, xuống còn 97,42, tạo điều kiện thuận lợi cho các loại hàng hóa định giá bằng USD.

Cùng lúc, thị trường trái phiếu phản ánh tâm lý thận trọng gia tăng của nhà đầu tư đối với triển vọng kinh tế. Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 2 năm giảm 4,4 điểm cơ bản xuống còn 3,836%, còn lợi suất kỳ hạn 10 năm giảm 4,5 điểm cơ bản xuống 4,339%. Diễn biến này cho thấy thị trường kỳ vọng sẽ có điều chỉnh chính sách tiền tệ và đối mặt với các trở lực kinh tế trong thời gian tới.

Hoạt động mua vào của các ngân hàng trung ương cùng với nhu cầu trú ẩn an toàn tiếp tục hỗ trợ giá vàng. Các tổ chức đầu tư vẫn xem vàng là công cụ đa dạng hóa danh mục trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị và bất ổn về chính sách thương mại gia tăng.

Diễn biến chính sách thương mại hiện đang là chất xúc tác lớn cho tâm lý thị trường. Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế với hầu hết đối tác thương mại nếu không đạt được thỏa thuận trước ngày 1.8, tạo ra làn sóng bất ổn lớn trong thương mại toàn cầu. Mức thuế đề xuất 30% lên hàng hóa nhập khẩu từ Liên minh châu Âu đã khiến EU cân nhắc các biện pháp đáp trả, làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến thương mại quy mô lớn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế toàn cầu.

Sự hội tụ của yếu tố đồng USD suy yếu, lợi suất trái phiếu giảm, căng thẳng địa chính trị và bất ổn thương mại đã tạo ra môi trường đặc biệt thuận lợi cho vàng. Khi giá tiến gần mốc cao kỷ lục, giới đầu tư đang theo dõi sát sao liệu các điều kiện thuận lợi này có đủ sức duy trì đà tăng và đưa vàng vượt ngưỡng lịch sử, kích hoạt thêm làn sóng mua vào mới và kéo dài đợt tăng giá hiện nay.

Cuộc chiến pháp lý dự kiến nổ ra nếu Tổng thống Mỹ Donald Trump tìm cách sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell, đặt ra nhiều câu hỏi về quyền hạn của người đứng đầu Nhà Trắng và tính độc lập của ngân hàng trung ương Mỹ.

Các chuyên gia pháp lý và chính sách nhận định rằng nỗ lực của ông Trump nhằm cách chức ông Powell sẽ dẫn đến một cuộc chiến pháp lý phức tạp, với những tác động khó lường lên thị trường tài chính và nền kinh tế. Một trong những vấn đề cốt lõi xoay quanh vấn đề liệu ông Trump có thẩm quyền để sa thải ông Powell hay không.

Trừ khi có ‘nguyên nhân chính đáng’, gần như chắc chắn ông Trump không có quyền thực hiện động thái này. Tuy nhiên, việc xác định ‘nguyên nhân chính đáng’ có thể rất chủ quan và phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Nếu ông Trump quyết định tiến hành, rất có khả năng ông Powell sẽ khởi kiện.

Vụ kiện có thể sẽ được đưa lên Tòa án Tối cao. Trước đây, tòa án này đã phán quyết rằng Fed, với tư cách là một thực thể đặc biệt, và các thống đốc của cơ quan này không thể bị thay đổi nhân sự một cách tùy tiện. Điều này được cho là sẽ giúp bảo vệ vị trí của ông Powell.

Ông Powell còn có thể yêu cầu Ủy ban Thị trường Mở Liên bang Mỹ (FOMC) giữ lại ông làm Chủ tịch, giúp ông tiếp tục có ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ. Việc này có thể diễn ra vì trong lịch sử, Chủ tịch FOMC luôn là Chủ tịch Hội đồng Thống đốc Fed, nhưng không phải là một yêu cầu bắt buộc.

Tổng thống Trump đã nhiều lần bày tỏ mong muốn cắt giảm lãi suất, điều này có thể gây ra những hệ quả kinh tế đáng kể. Ông Trump muốn lãi suất thấp hơn nhiều và ông muốn điều đó ngay bây giờ, bất kể những hệ quả kinh tế có thể xảy ra.

Các chuyên gia nhận định rằng nếu ông Trump sa thải ông Powell, điều đó có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho thị trường và kinh tế. Việc sa thải ông Powell khó có thể thay đổi cách tiếp cận của FOMC đối với chính sách tiền tệ và có thể còn làm cứng rắn hơn lập trường của họ về lãi suất.

Ngoài ra, chi phí về danh tiếng từ việc sa thải ông Powell sẽ khó có thể khắc phục. Sự can thiệp chính trị vào hoạt động của Fed có thể dẫn đến chính sách tiền tệ yếu kém, tương tự như những gì đã xảy ra vào cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970, với những hậu quả bất lợi cho lạm phát.

Reuters cho biết thêm về vấn đề này.

Trong bối cảnh rủi ro địa chính trị và bất ổn kinh tế ngày càng gia tăng, cùng với sự biến động của chính sách thương mại Mỹ, các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới đã tăng cường mua vàng. Xu hướng này không chỉ thể hiện sự chuyển dịch dần dần khỏi đồng bạc xanh mà còn cho phép các ngân hàng đa dạng hóa danh mục dự trữ của mình.

Theo các chuyên gia tại Malaysia, yếu tố địa chính trị toàn cầu ngày càng bất ổn là một trong những nguyên nhân chính thúc đẩy nhu cầu mua vàng. Căng thẳng giữa các cường quốc, đặc biệt là giữa Mỹ – Trung Quốc và giữa phương Tây – Nga, đã đẩy nhiều quốc gia tìm kiếm sự tự chủ tài chính lớn hơn. Vàng, với tư cách là tài sản trung lập, không chịu sự kiểm soát về mặt chính trị hoặc pháp lý của bất kỳ quốc gia nào, trở thành kho lưu trữ giá trị đặc biệt hấp dẫn đối với các ngân hàng trung ương. Điều này giúp họ bảo vệ khỏi hậu quả tiềm tàng của các lệnh trừng phạt, tranh chấp thương mại hoặc chiến tranh tiền tệ.

Các quốc gia như Trung Quốc, Nga, Ấn Độ và các thành viên của Nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS đang giảm dần sự phụ thuộc vào đồng USD một cách có hệ thống và tăng cường nắm giữ các tài sản như vàng. Vàng cũng tiếp tục đóng vai trò là công cụ phòng ngừa lạm phát. Mặc dù lạm phát toàn cầu đã giảm bớt kể từ đỉnh điểm đại dịch COVID-19, nhưng ở nhiều nền kinh tế, lạm phát lõi vẫn ở mức cao.

Các ngân hàng trung ương toàn cầu đã và đang trong giai đoạn mua ròng mạnh mẽ kéo dài nhiều năm, với hơn 1.000 tấn vàng được mua mỗi năm kể từ năm 2022. Riêng trong tháng 5/2025, các ngân hàng trung ương đã mua thêm 20 tấn vàng. Các chuyên gia dự báo giá vàng sẽ tiếp tục tăng, với dự báo dao động từ 3.300 – 4.000 USD/ounce vào cuối năm. Vì vậy, các ngân hàng trung ương gần như chắc chắn sẽ tiếp tục mua vàng để phòng ngừa lạm phát, rủi ro địa chính trị và tài chính, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào đồng USD.

Xu hướng mua vàng của các ngân hàng trung ương toàn cầu có thể được xem là một chỉ báo quan trọng về sự thay đổi trong chính sách tài chính và chiến lược đầu tư của các quốc gia. Khi các căng thẳng địa chính trị và bất ổn kinh tế tiếp tục gia tăng, nhu cầu về tài sản an toàn và ổn định như vàng có thể sẽ tiếp tục tăng cao.

Trong bối cảnh hiện nay, việc các ngân hàng trung ương tăng cường nắm giữ vàng không chỉ giúp họ bảo vệ tài sản mà còn thể hiện sự chuyển dịch trong chiến lược tài chính toàn cầu. Sự ổn định và an toàn của vàng trong giai đoạn bất ổn kinh tế và địa chính trị đang khiến tài sản này ngày càng trở nên hấp dẫn đối với các nhà đầu tư và các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới.

Trong tương lai, dự kiến xu hướng mua vàng của các ngân hàng trung ương sẽ tiếp tục, đặc biệt là khi giá vàng dự kiến sẽ tăng cao hơn nữa. Đây sẽ là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến thị trường tài chính và quan hệ tài chính quốc tế trong thời gian tới.

Tóm lại, sự gia tăng mua vàng của các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới phản ánh sự chuẩn bị cho các rủi ro tiềm ẩn trong tương lai và chiến lược đa dạng hóa danh mục đầu tư của họ. Trong bối cảnh thế giới ngày càng phức tạp, vàng sẽ tiếp tục đóng vai trò là một tài sản an toàn và ổn định.