Ở xã Trung Lý, cấp ủy và chính quyền địa phương đã tích cực đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp. Mục tiêu là xây dựng và nhân rộng các mô hình kinh tế, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, giúp người dân đạt hiệu quả kinh tế cao. Anh Thào A Thái, một cư dân dân tộc Mông ở bản Tà Cóm, đã nổi lên như một điển hình tiêu biểu trong phát triển kinh tế hộ gia đình thông qua chăn nuôi trâu bò sinh sản và thương phẩm.

Trước đây, anh Thái là một hội viên nông dân thuần túy, gắn bó với ruộng lúa và đồi ngô, quanh năm vất vả với công việc nông nghiệp truyền thống. Tuy nhiên, từ năm 2020, anh đã mạnh dạn chuyển hướng sang chăn nuôi, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trên con đường vươn lên làm giàu chính đáng. Với khả năng nhạy bén và tư duy kinh tế, anh Thào A Thái đã nhận ra tiềm năng của chăn nuôi đại gia súc. Bởi lẽ, gia đình có thể tận dụng nguồn thức ăn sẵn có và lực lượng lao động trong gia đình.

Cũng vào thời điểm này, địa phương đã có những chính sách khuyến khích chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Anh Thái đã quyết định đầu tư mua 3 cặp trâu bò về nuôi. Những ngày đầu, cùng với 4 thành viên trong gia đình, anh tất bật từ sáng sớm đến tối, chăm sóc đàn vật nuôi như chăm sóc ‘con nhỏ’. Với sự kiên trì và nhẫn nại, anh Thái đã không ngừng học hỏi kỹ thuật và tích lũy kinh nghiệm trong quá trình chăn nuôi. Kết quả là đàn trâu bò của gia đình đã ngày càng phát triển. Đến nay, gia đình đã phát triển lên hơn 50 con bò và 20 con trâu, trở thành hộ gia đình có số lượng gia súc nhiều nhất bản Tà Cóm.

Để phát triển đàn trâu bò một cách bền vững, anh Thái đã áp dụng phương pháp nuôi sinh sản kết hợp với nuôi thương phẩm. Việc này giúp anh linh hoạt căn cứ vào nhu cầu của thị trường để xuất bán theo từng thời điểm phù hợp. Ngoài chăn nuôi trâu bò, anh Thào A Thái còn triển khai mô hình trồng rừng và khoanh nuôi trên 15ha rừng sản xuất với các loại cây lấy gỗ như xoan, lát… Thông qua các hoạt động kinh tế tổng hợp của mình, sau khi trừ chi phí, mỗi năm gia đình anh Thái thu lãi khoảng 300 triệu đồng.

Không chỉ là một gương điển hình trong phát triển kinh tế gia đình, với vai trò là người có uy tín, anh Thào A Thái đã tích cực tuyên truyền, hướng dẫn và giúp đỡ bà con dân bản cùng phát triển kinh tế. Anh đã hướng dẫn và hỗ trợ kiến thức, kinh nghiệm sản xuất cho 10 gia đình trong bản, giúp đỡ 6 hộ nghèo phát triển sản xuất và vươn lên ổn định cuộc sống.

Thời gian qua, xã Trung Lý đã triển khai nhiều mô hình kinh tế nông nghiệp hiệu quả, góp phần tạo việc làm và giảm nghèo bền vững cho người dân địa phương. Điển hình như mô hình trồng quế trên diện tích 20ha với 20 hộ tham gia; mô hình điểm trồng ‘Cây sắn năng suất cao’; mô hình tổ hợp tác chăn nuôi vịt; nuôi gà thương phẩm; mô hình trồng dược liệu, phát triển cây ăn quả, cây đặc sản… Thông qua các mô hình này, tỷ lệ hộ nghèo tại xã Trung Lý đã giảm dần hàng năm. Nếu như năm 2023, tỷ lệ hộ nghèo của xã chiếm 51,94%, thì đến năm 2024, con số này đã giảm còn 39,71%.

Tại các xã Xuân Bình, Thượng Ninh, Thanh Phong, chính quyền địa phương cũng đã tập trung tuyên truyền và hướng dẫn người dân áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Mục tiêu là thay đổi tập quán canh tác, chuyển đổi các mô hình sản xuất để khai thác tiềm năng và lợi thế về đất đai ở địa phương. Điển hình như mô hình sản xuất lúa có năng suất và chất lượng cao như TBR279, Bắc Thịnh, TBR225, TBR45, Nhị Ưu 986, GS9, GS55… Những mô hình này đã góp phần bảo đảm an ninh lương thực ở địa phương.

Bên cạnh đó, các xã cũng chú trọng vào việc chuyển đổi diện tích trồng lúa kém năng suất sang trồng các loại cây có hiệu quả kinh tế cao hơn. Các loại cây như cam, chanh leo, xoài keo, ổi… đã được áp dụng công nghệ cắt và ghép để cải tạo và sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Điều này không chỉ giúp tăng năng suất mà còn giảm thiểu việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Trong lĩnh vực chăn nuôi, nhiều mô hình chăn nuôi với các giống vật nuôi có năng suất và chất lượng cao đã được đưa vào áp dụng. Một số ví dụ điển hình là gà Lương Phượng, gà lai chọi, gà mía, gà Lạc Thủy, vịt bầu Thanh Quân, vịt Cổ Lũng…

Các mô hình này đã góp phần quan trọng vào việc thay đổi phương thức chăn nuôi nhỏ lẻ sang chăn nuôi tập trung theo hướng sản xuất hàng hóa. Qua khảo sát, có thể thấy rằng vẫn còn rất nhiều mô hình kinh tế nông nghiệp được áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Điều này đã góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế – xã hội và giảm nghèo bền vững ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số xứ Thanh.

Theo kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo định kỳ năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo khu vực miền núi của tỉnh đã giảm 4,43% (từ 11,04% xuống còn 6,61%). Tỷ lệ hộ cận nghèo cũng giảm 2,66% (từ 14,01% xuống còn 11,35%). Những con số này đã thể hiện sự hiệu quả của các mô hình kinh tế nông nghiệp và niềm tin của đồng bào dân tộc khu vực miền núi đối với các mô hình này.

Sâm cầm, một loài chim quý hiếm từng được mệnh danh là ‘chim tiến vua’, đang trải qua quá trình hồi sinh tại Bắc Ninh và mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho người nuôi. Mô hình chăn nuôi sâm cầm không chỉ hiệu quả về mặt sinh học mà còn mang lại giá trị kinh tế vượt trội, với lợi nhuận trung bình hàng năm lên đến trên 1 tỷ đồng.

Tại vùng trung du bán sơn địa của tỉnh Bắc Ninh, giữa những dãy chuồng trại chăn nuôi hiện đại, ngăn nắp, loài chim một thời dùng để ‘tiến vua’ – sâm cầm, đang dần hồi sinh và mở ra một hướng đi mới cho nông nghiệp địa phương. Người tiên phong cho mô hình này là anh Phạm Văn Hùng, một nông dân ở xã Nghĩa Phương. Với diện tích 17.000 m2, trang trại của anh hiện là nơi sinh sống của gần 10.000 con chim bố mẹ. Mỗi năm, khoảng 40.000 con được nhân giống và cung cấp ra thị trường, chủ yếu là các nhà hàng, khách sạn cao cấp trên cả nước.

Một quả trứng sâm cầm có giá từ 100.000 đến 200.000 đồng. Một con chim trưởng thành có thể bán với giá gần 1 triệu đồng, thậm chí cao hơn khi khan hàng. Cặp chim giống thuần chủng, khỏe mạnh có giá lên tới hơn 2 triệu đồng. Mô hình chăn nuôi sâm cầm mang lại hiệu quả kinh tế cao, lợi nhuận trung bình mỗi năm trên 1 tỷ đồng – con số đáng mơ ước đối với một mô hình nông nghiệp quy mô hộ gia đình.

Công việc vận hành trang trại không quá phức tạp, chỉ cần 2 công nhân là đủ để vận hành trang trại như cho ăn, dọn chuồng và thu trứng. Sâm cầm thuộc nhóm thủy cầm, có khả năng thích nghi tốt với môi trường nuôi nhân tạo. Loài chim này khá dễ nuôi, ít bệnh tật và không đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc quá phức tạp. Chim non mới nở tỷ lệ sống cao, có thể tự ăn. Thức ăn chính là cám gà, cám vịt kết hợp với các loại rau xanh như lục bình, giá đỗ…

Thời gian sinh trưởng của chim cũng ngắn, chỉ khoảng 3 tháng là có thể xuất bán, giúp người nuôi quay vòng vốn nhanh, giảm thiểu rủi ro và dễ dàng mở rộng mô hình. Tuy nhiên, nuôi sâm cầm không chỉ cần kỹ thuật và thị trường mà còn phải tuân thủ pháp lý. Do là động vật hoang dã, người chăn nuôi cần phải có đầy đủ giấy tờ pháp lý như chứng nhận nguồn gốc giống, mã số cơ sở nuôi, kiểm tra định kỳ và xác nhận của cơ quan kiểm lâm.

Trang trại của anh Hùng là một trong số ít cơ sở thực hiện đầy đủ các yêu cầu này ngay từ đầu. Chính vì vậy, sản phẩm của trang trại không chỉ được thị trường trong nước đón nhận mà còn có khả năng xuất khẩu. Không dừng lại ở việc làm giàu cho bản thân, anh Hùng còn tích cực vận động bà con địa phương cùng tham gia nuôi sâm cầm theo chuỗi. Anh sẵn sàng chia sẻ con giống, kỹ thuật và định hướng thị trường để hình thành vùng chăn nuôi tập trung, đảm bảo chất lượng và đầu ra ổn định.