Trong bối cảnh đất nước đang bước vào một kỷ nguyên mới đầy hứa hẹn, với tinh thần đổi mới sáng tạo và vươn lên mạnh mẽ, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng đã đặt ra những mục tiêu và nhiệm vụ quan trọng cho sự phát triển của đất nước. Một trong những động lực quan trọng được coi trọng là phát triển kinh tế tư nhân. Chính quyền địa phương ở hai cấp đã và đang tích cực hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy sự phát triển này.

Hiến pháp Việt Nam đã định hướng và tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho sự phát triển của kinh tế tư nhân cũng như các thành phần kinh tế khác. Trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Báo chí Cách mạng Việt Nam đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền và cổ vũ cho các phong trào đổi mới và phát triển. Sự phát triển của báo chí trong nền kinh tế số hiện nay cũng đang mở ra những cơ hội mới cho việc thông tin và tuyên truyền về các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước.

Để đạt được mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội một cách bền vững, việc giải ngân vốn đầu tư công một cách hiệu quả và kịp thời là rất quan trọng. Chính phủ đã và đang chỉ đạo quyết liệt các cơ quan, đơn vị để thực hiện tốt nhiệm vụ này. Việc đẩy mạnh đầu tư công cũng được kỳ vọng sẽ tạo ra những tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế và đời sống xã hội. Luật Đất đai 2024 sắp tới sẽ là một cơ sở pháp lý quan trọng để đẩy mạnh việc phát triển kinh tế, đặc biệt là kinh tế tư nhân, bằng cách tạo điều kiện thuận lợi hơn cho đầu tư và phát triển.

Gần đây, cơn bão số 3 đã ảnh hưởng đến nhiều khu vực, và việc ứng phó với thiên tai luôn là nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết. Công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn đã trở thành một nhiệm vụ thường xuyên và được ưu tiên hàng đầu trong hoạt động của chính quyền các cấp. Sự hợp tác và hỗ trợ giữa các cơ quan, đơn vị và địa phương là rất cần thiết để giảm thiểu thiệt hại và ứng phó hiệu quả với các tình huống thiên tai.

ASEAN cũng đang là một đối tác quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác kinh tế và phát triển. Sự tham gia tích cực vào ASEAN đã và đang mang lại nhiều cơ hội hợp tác và phát triển cho Việt Nam, góp phần vào quá trình hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng.

Bên cạnh những thành tựu, việc phòng chống tham nhũng, khiếu nại tố cáo cũng được coi là nhiệm vụ trọng tâm. Đảng và Nhà nước đã có những quyết tâm chính trị cao và hành động quyết liệt để đẩy mạnh phòng chống tham nhũng, góp phần xây dựng một bộ máy hành chính minh bạch và trách nhiệm. Kỷ luật cảnh cáo và các biện pháp kỷ luật khác đã được áp dụng để đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong bộ máy hành chính.

Trong lĩnh vực thể thao, Giải Cầu lông toàn quốc đã trở thành một sự kiện thường niên, khuyến khích phong trào rèn luyện sức khỏe và phát triển thể thao ở cấp độ cơ sở. Sự kiện này cũng góp phần vào việc tìm kiếm và bồi dưỡng tài năng thể thao cho các cấp độ thi đấu cao hơn.

Mới đây, Báo Thanh tra và Thanh tra Chính phủ đã công bố kết luận thanh tra, góp phần vào việc tăng cường minh bạch và công khai trong hoạt động của bộ máy hành chính. Công tác thanh tra và kiểm tra đang ngày càng được chú trọng để đảm bảo hiệu quả và minh bạch trong hoạt động của các cơ quan, đơn vị.

Cuối cùng, chuyển dịch sang kinh tế số và kinh tế xanh đang là định hướng quan trọng cho sự phát triển bền vững. Đây cũng là một phần trong nỗ lực toàn cầu nhằm ứng phó với thách thức biến đổi khí hậu và phát triển bền vững. Kinh tế số và kinh tế xanh không chỉ mang lại cơ hội phát triển mới mà còn góp phần vào việc bảo vệ môi trường và đảm bảo an sinh xã hội.

Sửa đổi Luật Đất đai – một đạo luật có ảnh hưởng sâu rộng đến hàng triệu người dân và hàng trăm tỷ USD đầu tư, đòi hỏi một mục tiêu tối thượng rõ ràng. Điều này đã được Trung ương Đảng chỉ rõ: đất đai là tài nguyên đặc biệt của quốc gia, cần được quản lý minh bạch để đảm bảo lợi ích chung của toàn dân. Đất đai không thể là ‘sân chơi’ của đầu cơ hay công cụ tận thu ngân sách.

Thực tế cho thấy, Luật Đất đai 2013 đã có những hạn chế, bất cập, đặc biệt là cơ chế khung giá đất. Theo đó, giá đất do Nhà nước quy định thường chỉ bằng 20-30% giá thị trường, dẫn đến hơn 80% đơn thư khiếu nại đất đai. Vì vậy, Luật mới cần có hướng giải quyết để bảng giá đất do địa phương xây dựng sát với giá thị trường, nhưng cần tránh việc lấy giá sốt đất làm cơ sở.

Chính sách tài chính đất đai cũng cần được xem xét lại. Việc truy thu bổ sung 5,4%/năm đối với tiền sử dụng đất chưa nộp đang khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn. Với hơn 2.887 dự án vướng mắc liên quan đất đai, tổng vốn hơn 235 tỷ USD, việc áp mức truy thu như trên có thể dẫn đến những hệ lụy lớn.

Việc quản lý đất đai cần đảm bảo nguyên tắc công bằng, bền vững và vì lợi ích chung của toàn dân. Ngân sách có thể bội thu từ đất đai, nhưng nếu đất đai chỉ phục vụ mục đích này, thì lợi ích kinh tế đó là ngắn hạn và thiếu bền vững. Giá đất cần được tiếp cận từ góc độ công lý, đảm bảo không để Nhà nước thất thu thuế, không làm doanh nghiệp mất khả năng sinh lời, và không để người dân mất cơ hội có nhà.

Một giải pháp được đề xuất là thay vì thu truy thu, nên đánh thuế lũy tiến vào sở hữu đất đai. Các doanh nghiệp cũng đề nghị bỏ quy định truy thu 5,4% trong lần sửa đổi sắp tới của Nghị định 103. Điều này có thể giải phóng hàng trăm dự án và khơi thông hàng tỷ USD.

Việc sửa đổi Luật Đất đai không thể chỉ là bản vá. Đây là lúc cần tái thiết toàn diện hệ thống quản trị đất đai, với triết lý cốt lõi là đất đai phục vụ phát triển công bằng, bền vững và vì lợi ích chung của toàn dân. Như vậy, đòi hỏi sự thay đổi mang tính đột phá và toàn diện để đất đai thực sự trở thành nguồn lực quan trọng cho sự phát triển của đất nước.

Mục tiêu quan trọng là xây dựng một hệ thống quản lý đất đai minh bạch, hiệu quả và công bằng, tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp phát triển. Điều này cũng đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người dân để đảm bảo lợi ích chung của toàn dân.

Luật Đất đai 2024 quy định 6 trường hợp thu hồi sổ đỏ mà người dân cần biết. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất (sổ đỏ) là giấy tờ pháp lý quan trọng liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người sử dụng đất.

Theo khoản 2 Điều 152 Luật Đất đai 2024, có 6 trường hợp sổ đỏ sẽ bị Nhà nước thu hồi mà không phải ai cũng biết. Thứ nhất, Nhà nước thu hồi toàn bộ diện tích đất ghi trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất đã cấp.

Thứ hai, trường hợp cấp đổi sổ đỏ. Khi cần cấp đổi sổ đỏ, người sử dụng đất sẽ phải nộp lại sổ đỏ cũ để được cấp mới. Thứ ba, người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất mà phải cấp mới sổ đỏ. Ví dụ, khi người sử dụng đất chuyển đổi mục đích sử dụng đất, chuyển nhượng, cho thuê, thừa kế… thì cần phải đăng ký biến động và cấp mới sổ đỏ.

Thứ tư, sổ đỏ đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai tại thời điểm cấp. Đối với tình huống này, nếu việc thu hồi sổ đỏ mà không thuộc trường hợp người được cấp giấy chứng nhận đã thực hiện chuyển nhượng, thì sẽ có 4 trường hợp xảy ra.

Trường hợp Tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai có bản án, quyết định có hiệu lực thi hành, trong đó có kết luận về việc thu hồi sổ đỏ thì việc thu hồi được thực hiện theo bản án, quyết định đó. Trường hợp cơ quan thanh tra có văn bản kết luận giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật thì cơ quan Nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm xem xét, nếu kết luận đó là đúng thì quyết định thu hồi.

Trường hợp xem xét, xác định giấy chứng nhận đã cấp là đúng quy định của pháp luật thì phải thông báo lại cho cơ quan thanh tra. Trường hợp cơ quan có thẩm quyền cấp sổ đỏ phát hiện giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định thì kiểm tra lại, thông báo cho người sử dụng đất biết rõ lý do và quyết định thu hồi giấy chứng nhận đã cấp.

Người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất phát hiện giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật về đất đai thì gửi kiến nghị bằng văn bản đến cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận. Cơ quan có thẩm quyền có trách nhiệm kiểm tra, xem xét, quyết định thu hồi giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định. Cơ quan có thẩm quyền thu hồi là cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.

Thứ năm, giấy chứng nhận đã cấp bị Tòa án có thẩm quyền tuyên hủy. Thứ sáu, trường hợp đấu giá, giao quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất theo yêu cầu của Tòa án, cơ quan thi hành án mà người phải thi hành án không nộp giấy chứng nhận đã cấp.

Ngoài ra, việc thu hồi sổ đỏ đã cấp không thuộc trường hợp nêu trên chỉ được thực hiện khi có bản án hoặc quyết định của Tòa án đã được thi hành hoặc văn bản kiến nghị của cơ quan thi hành án về việc thi hành bản án, quyết định theo quy định của pháp luật, trong đó có nội dung yêu cầu thu hồi giấy chứng nhận đã cấp.

Đối với trường hợp thu hồi sổ đỏ mà người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất không giao nộp thì cơ quan có thẩm quyền quyết định hủy giấy chứng nhận đã cấp.

Luật Đất đai 2024, có hiệu lực từ ngày 1/7, đã thể hiện tinh thần cải cách, đưa giá đất sát thị trường hơn, bảo đảm quyền lợi người bị thu hồi đất. Tuy nhiên, Luật Đất đai 2024 cũng đang lộ ra nhiều bất cập ảnh hưởng đến người dân, doanh nghiệp. Để tháo gỡ vướng mắc, nhiệm vụ cấp bách là nghiên cứu, sửa đổi để phát huy tối đa hiệu quả đất đai, sớm trình Ban Chấp hành Trung ương cho ý kiến.

Một trong những điểm bất cập là bảng giá đất mới đã tăng cao, khiến người dân phải ‘gánh’ khoản tài chính lớn khi chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Tại TP.HCM, nhiều xã, phường có giá đất tăng mạnh, cao gấp hàng chục lần so với bảng giá đất cũ. Điều này khiến không ít người dân phải tạm ngưng chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp lên đất thổ cư.

Lãnh đạo một tập đoàn bất động sản tại TP.HCM cho biết bảng giá đất tăng cao là một vấn đề lớn khi thực thi luật mới. Điều này khiến cho cả người dân có nhu cầu chuyển đổi mục đích sử dụng đất lẫn doanh nghiệp cũng gặp khó bởi mọi chi phí liên quan đến đất đai đều tính vào giá nhà.

Ông Đặng Hồng Anh, chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, cho rằng sự chậm trễ trong tính tiền sử dụng đất không liên quan đến năng lực tài chính hay ý chí của doanh nghiệp, mà là do thủ tục hành chính kéo dài. ‘Đối với các trường hợp doanh nghiệp bị ảnh hưởng do việc chậm trễ trong công tác định giá và tính tiền sử dụng đất của cơ quan chức năng, khoản thu bổ sung này cần được hủy bỏ hoàn toàn. Tuy nhiên để bỏ khoản thu bổ sung này, bên cạnh sửa đổi trong nghị định 103, cần thiết điều chỉnh trong Luật Đất đai bởi nội dung này quy định trong điều 257 của luật’, ông Anh đề xuất.

GS.TSKH Đặng Hùng Võ, nguyên thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, cho rằng Luật Đất đai 2024 chưa thể hiện hết tinh thần nghị quyết 18, đặc biệt chính sách tài chính đất đai quá mờ nhạt. ‘Sửa Luật Đất đai vừa rồi được thực hiện rất công phu, mất nhiều thời gian nhưng còn nhiều điểm không phù hợp với nghị quyết 18 của Trung ương. Dường như luật chỉ ‘lướt qua’ nghị quyết nhưng chưa phản ánh đúng tinh thần, bản chất nghị quyết. Nội dung nghị quyết đặt ra các định hướng chính sách rất đúng nhưng Luật Đất đai 2024 lại chưa thể hiện được’, ông Võ khẳng định.

Chính phủ vừa qua đã chỉ ra 4 vướng mắc chính trong chính sách, pháp luật về đất đai. Đó là chính sách, pháp luật về đất đai chưa phù hợp với chủ trương tổ chức lại chính quyền địa phương hai cấp, chưa đáp ứng được đầy đủ yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới; chính sách thu hồi đất vẫn phân biệt giữa dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư công và dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư tư; chính sách đổi mới về tài chính đất đai theo tinh thần nghị quyết số 18 chưa được thể chế hóa đầy đủ.

Luat Đất đai 2024 ghi nhận nhiều hiệu ứng tích cực. Tại TP.HCM, một trong những điểm sáng khi thi hành Luật Đất đai 2024 là khâu định giá đất được khơi thông, doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ tài chính để dự án được triển khai và người dân cũng được cấp sổ hồng. Thống kê từ Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM cho thấy trong sáu tháng đầu năm 2025, tổng nguồn thu ngân sách ước đạt hơn 65.319 tỉ đồng.

Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo năm 2025, được Quốc hội thông qua, dự kiến có hiệu lực thi hành từ ngày 1/10/2025. Một trong những điểm nổi bật của luật này là việc bổ sung các quy định về miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất. Mục tiêu của quy định này là tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Cụ thể, luật này bổ sung điểm m vào sau điểm l khoản 1 Điều 157 Luật Đất đai 2024. Điều này mở ra cơ hội cho các tổ chức, doanh nghiệp được miễn hoặc giảm tiền sử dụng đất khi sử dụng đất để xây dựng các cơ sở hỗ trợ nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo. Các cơ sở này bao gồm phòng thí nghiệm, cơ sở ươm tạo công nghệ, cơ sở thực nghiệm, sản xuất thử nghiệm và cơ sở vật chất, hạ tầng dùng chung.

Các trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất sẽ bao gồm các hoạt động sử dụng đất vào mục đích sản xuất, kinh doanh thuộc lĩnh vực ưu đãi đầu tư hoặc tại địa bàn ưu đãi đầu tư. Ngoài ra, còn bao gồm cả việc sử dụng đất để thực hiện chính sách nhà ở, đất ở đối với người có công với cách mạng, thương binh, hộ gia đình liệt sĩ. Việc sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân cũng sẽ được xem xét miễn, giảm tiền sử dụng đất.

Không chỉ dừng lại ở đó, luật còn quy định miễn, giảm tiền sử dụng đất cho các trường hợp sử dụng đất của đơn vị sự nghiệp công lập; sử dụng đất xây dựng kết cấu hạ tầng cảng hàng không, sân bay; sử dụng đất xây dựng kết cấu hạ tầng đường sắt chuyên dùng. Các dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư cũng sẽ được xem xét. Ngoài ra, việc sử dụng đất làm mặt bằng xây dựng trụ sở, sân phơi, nhà kho, nhà xưởng sản xuất; sử dụng đất xây dựng công trình cấp nước sạch và thoát nước, xử lý nước thải cũng thuộc diện được miễn, giảm tiền sử dụng đất.

Lưu ý rằng, Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo 2025 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/10/2025, trừ các điều khoản có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025. Với những quy định mới này, dự kiến sẽ có tác động tích cực đến sự phát triển của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.