Một nghiên cứu sâu rộng về mối liên hệ giữa thứ tự sinh và đặc điểm tính cách của hàng nghìn người đã được thực hiện bởi nhà nghiên cứu Frank J. Sulloway từ Đại học Harvard. Kết quả cho thấy những người con cả trong gia đình thường có xu hướng cầu toàn, có tổ chức, thích kiểm soát và nghiêm túc hơn so với các em út. Những đặc điểm này thường thấy ở các nhà lãnh đạo.

Theo Sulloway, việc trở thành con cả thường đi kèm với trách nhiệm và kỳ vọng lớn hơn từ bố mẹ. Điều này đã giúp họ hình thành lối sống có trách nhiệm, tuân thủ quy tắc và có khả năng kiểm soát bản thân tốt hơn từ sớm. Khi trưởng thành, họ có xu hướng đảm nhận các vị trí lãnh đạo trong công việc. Những phát hiện này cho thấy một mối liên hệ có thể có giữa thứ tự sinh và định hướng sự nghiệp của một người.

Một số nghiên cứu tiếp theo đã củng cố quan điểm của Sulloway. Khảo sát của CareerBuilder (Mỹ) chỉ ra rằng con cả chiếm tỷ lệ cao nhất trong nhóm làm quản lý, điều hành. Tại Anh, một cuộc khảo sát của YouGov cũng ghi nhận tỷ lệ người tự mô tả bản thân là ‘nghiêm túc, có định hướng rõ ràng’ cao nhất rơi vào nhóm con đầu lòng. Điều này cho thấy rằng những đặc điểm tính cách hình thành từ việc là con cả có thể đóng vai trò quan trọng trong việc định hình sự nghiệp và vị trí của họ trong xã hội.

Nhiều người thành công trong giới công nghệ và chính trị cũng là con cả, chẳng hạn như Jeff Bezos – nhà sáng lập Amazon, Elon Musk – CEO Tesla và SpaceX, và Angela Merkel – cựu Thủ tướng Đức. Những ví dụ này cho thấy rằng việc là con cả có thể đi kèm với những phẩm chất và kỹ năng cần thiết để đạt được thành công trong các lĩnh vực khác nhau.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo không nên tuyệt đối hóa vai trò của thứ tự sinh. TS Kevin Leman, nhà tâm lý học, cho rằng cách bố mẹ đối xử và môi trường giáo dục mới định hình tính cách một cách rõ ràng nhất. Điều này có nghĩa là dù là con cả hay con út, sự phát triển và định hình tính cách của một người phụ thuộc nhiều vào môi trường và cách mà họ được nuôi dưỡng.

Vì thế, dù là con cả hay con út, điều quan trọng không phải là bạn sinh thứ mấy, mà là bạn đã lớn lên như thế nào. Quá trình trưởng thành, môi trường giáo dục và cách bố mẹ đối xử có thể có ảnh hưởng lớn hơn đến tính cách và thành công của một người so với thứ tự sinh của họ.

Melissa L. Stoller, tân giám mục giáo xứ Southwestern Pennsylvania, tin rằng Thánh Thần đang kêu gọi Giáo hội tái tưởng tượng cách thức phục vụ trong một thế giới không ngừng thay đổi và đầy rẫy sự chia rẽ. Được bầu làm giám mục vào ngày 13 tháng 6, bà đã chia sẻ với Living Lutheran về cách Giáo hội có thể nắm bắt sự chuyển đổi để xây dựng mối quan hệ có ý nghĩa và phát triển Thân thể của Chúa Kitô. Lễ nhậm chức của bà sẽ diễn ra vào ngày 18 tháng 10 tại Giáo hội Lutheran Berkeley Hills ở Pittsburgh.

Trong một cuộc phỏng vấn với Living Lutheran, Giám mục Stoller nhấn mạnh rằng thời gian chuyển đổi như hiện nay là cơ hội để lắng nghe Thánh Thần hướng dẫn theo những cách mới. Cảnh quan của công việc mục vụ trong các hội thánh đang thay đổi khi số lượng thành viên và nguồn tài trợ giảm. Giáo hội cần tìm cách hồi sinh nhiều ơn gọi trong Thân thể của Chúa Kitô, trao quyền cho giáo dân theo những cách mới và định hình lại vai trò của mục sư và phó mục trong một mạng lưới rộng lớn hơn của các ơn gọi mục vụ.

Công việc mục vụ của những người được rửa tội là yêu thương, phục vụ và lắng nghe láng giềng của chúng ta để chúng ta có thể xây dựng mối quan hệ thật sự và chân thành có thể chống chọi lại sự chia rẽ trong xã hội và chính trị. Giám mục Stoller tin rằng mỗi người được rửa tội đều có vai trò quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ và phát triển Thân thể của Chúa Kitô.

Khi được hỏi về cảm xúc của mình sau khi được bầu làm giám mục, Stoller cho biết bà được tràn ngập bằng một tinh thần biết ơn, cân bằng với sự to lớn của nhiệm vụ mà các thành viên giáo xứ đã kêu gọi bà. Bà cũng nhấn mạnh rằng ở cốt lõi của mình, bà là một mục sư, yêu thương sâu sắc người dân của Chúa và thế giới Chúa đã tạo ra.

Bà lãnh đạo thông qua sự hợp tác, mời gọi những người khác tham gia vào quá trình ra quyết định xây dựng mối quan hệ và mời gọi sự tò mò và khám phá. Với kinh nghiệm làm việc hơn tám năm trong văn phòng giáo xứ, Stoller đã tham gia vào công việc hành chính hàng ngày và những khó khăn đến với công việc mục vụ giải quyết xung đột và phán quyết.

Công việc mục vụ này có thể khó khăn, nhưng đầu tư cho mối quan hệ là điều cần thiết cho cách chúng ta là Giáo hội cùng nhau. Bà cũng đã trải nghiệm công việc mục vụ trong nhiều bối cảnh khác nhau, phục vụ như một vicar và mục sư trong các môi trường nông thôn, ngoại ô, thành thị và quốc tế.

Mỗi nơi ân sủng này đã cho bà cơ hội học hỏi và trưởng thành, điều mà bà tin là một giá trị suốt đời. Vì chúng ta thực sự là một thân thể với nhiều thành viên, và nếu chúng ta có thể yêu thương nhau trong sự đa dạng tuyệt đẹp này, chúng ta có thể hiểu được trái tim của Chúa.

Trong bối cảnh biến động hiện nay, việc tìm kiếm những phương pháp phát triển con người và xây dựng đội ngũ kế thừa đã trở thành ưu tiên hàng đầu của các tổ chức. Một trong những giải pháp đang ngày càng được chú trọng là mentoring và coaching. Tại Việt Nam, mentoring đang âm thầm phát triển như một dòng suối chảy ngầm dưới nền văn hóa doanh nghiệp, đóng góp vào việc xây dựng thế hệ kế thừa và phát triển nhân lực bền vững.

Bà Lê Thị Thanh Lâm, nguyên Phó tổng giám đốc Công ty CP Sài Gòn Food, là một trong những người tiên phong trong việc triển khai mentoring tại Việt Nam. Với kinh nghiệm thực tế và kỹ năng lãnh đạo sâu rộng, bà đã thành lập các câu lạc bộ Mentoring tại Sài Gòn Food, Hội đồng Tư vấn Hỗ trợ Khởi nghiệp Quốc gia – phía Nam và Hội Nữ Doanh Nhân TP.HCM (HAWEE). Những nỗ lực của bà Lâm đã giúp lan tỏa giá trị của mentoring đến nhiều người, đồng thời tạo ra một cộng đồng mạnh mẽ.

Theo bà Lâm, mentoring đã mang lại sự thay đổi đáng kể trong cách làm việc và sống của bà. “Ba từ khóa quan trọng nhất tôi áp dụng là: định hướng, dẫn dắt và đồng hành”, bà chia sẻ. Quá trình mentoring không chỉ giúp rèn luyện kỹ năng lãnh đạo hiệu quả mà còn giúp người mentor biết lắng nghe, đặt câu hỏi phù hợp, xây dựng lòng tin và tạo không gian an toàn để người mentee dám chia sẻ thật lòng. Đây chính là những yếu tố cốt lõi giúp mentoring phát huy tối đa hiệu quả.

Bà Lâm cũng là tác giả của cuốn sách “Người cố vấn”, một trong những cuốn sách đầu tiên về mentoring do người Việt viết. Cuốn sách này không chỉ là sự tổng kết kinh nghiệm thực tế mà còn là một tài liệu quý giá giúp lan tỏa sâu rộng những giá trị của mentoring đến với nhiều người. Qua cuốn sách, bà Lâm hy vọng truyền cảm hứng cho nhiều người về tầm quan trọng của mentoring trong việc phát triển con người và xây dựng đội ngũ kế thừa.

Trong thời đại biến động, một người mentor giỏi cần hội tụ bốn yếu tố cốt lõi: kinh nghiệm thực tế, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng đặt câu hỏi và kỹ năng kể chuyện. Khi một người mentor có đủ những yếu tố này, họ không chỉ giúp người trẻ phát triển mà còn có thể giúp chính bản thân mình trở thành một nhà lãnh đạo trưởng thành hơn. Quá trình mentoring là một quá trình hai chiều, mang lại lợi ích cho cả người mentor và người mentee.

Mentoring không chỉ là một phương pháp phát triển con người mà còn là một cách thức xây dựng đội ngũ kế thừa trong tổ chức. Với tính kế thừa liên tục, mentoring giúp truyền lại kinh nghiệm, kỹ năng và tinh thần học hỏi giữa các thế hệ. Qua đó, các tổ chức có thể xây dựng một đội ngũ vững mạnh, sẵn sàng đáp ứng những thách thức trong tương lai.

Tương lai của lĩnh vực mentoring và coaching tại Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ. Mentoring sẽ ngày càng trở thành một nét văn hóa trong các tổ chức, giúp xây dựng đội ngũ kế thừa và phát triển nhân lực bền vững. Khi các tổ chức và cá nhân nhận thức sâu sắc về giá trị của mentoring, việc xây dựng một thế hệ kế thừa đủ năng lực và trí tuệ sẽ không còn là một thách thức xa vời. Để tìm hiểu thêm về chủ đề này, bạn có thể tham khảo Mentoring – Vấn đề văn hóa doanh nghiệp Việt hoặc truy cập vào các trang web chuyên ngành để có thêm thông tin.