Đã 5 năm trôi qua kể từ khi Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực, và đáng chú ý là hiệp định này đã đóng vai trò quan trọng như một đòn bẩy giúp tăng trưởng thương mại giữa Việt Nam và Italy một cách ấn tượng. Hiệp định đã mở rộng thị trường xuất nhập khẩu và nâng cao tầm hợp tác về công nghệ, năng lượng xanh và thời trang giữa hai quốc gia.

Tham tán thương mại Việt Nam tại Italy, bà Dương Phương Thảo, đã đưa ra nhận định rằng EVFTA đã tạo ra động lực quan trọng giúp hai nước vượt qua nhiều thách thức toàn cầu như đại dịch COVID-19, xung đột địa chính trị và lạm phát. Số liệu thống kê cho thấy kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Italy đã tăng gần 50%, từ 4,62 tỷ USD vào năm 2020 lên 6,91 tỷ USD vào năm 2024. Xuất khẩu của Việt Nam sang Italy đã tăng 58%, đạt 4,94 tỷ USD.

Các mặt hàng chủ lực của Việt Nam xuất khẩu sang Italy đã có tăng trưởng vượt bậc, bao gồm sắt thép, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, giày dép, cà phê, máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng và phương tiện vận tải cùng phụ tùng. EVFTA đã mang lại lợi thế thuế quan rõ rệt, thúc đẩy xuất khẩu nông sản, thủy sản, dệt may và điện tử của Việt Nam, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu công nghệ và hàng hóa cao cấp từ Italy.

Namun, không phải ngành nào cũng tận dụng được hiệu quả từ EVFTA. Ngành thủy sản Việt Nam đã đối mặt với những thách thức khi EU vẫn còn áp dụng ‘thẻ vàng’ IUU đối với thủy sản Việt Nam, dẫn đến hạn chế xuất khẩu tôm и cá tra sang Italy. Hơn nữa, chi phí vận chuyển cao và thời gian giao hàng lâu đã ảnh hưởng đến độ tươi ngon và giá cả cạnh tranh của sản phẩm thủy sản Việt Nam.

Để khắc phục những rào cản này, bà Dương Phương Thảo nhấn mạnh rằng doanh nghiệp Việt Nam cần tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn vệ sinh và kiểm dịch của EU, đầu tư vào sản xuất sạch và truy xuất nguồn gốc. Điều này sẽ giúp ngành thủy sản Việt Nam đủ điều kiện để tăng xuất khẩu sang thị trường EU nói chung và Italy nói riêng.

Trong tương lai, EVFTA sẽ tiếp tục thúc đẩy thương mại và đầu tư bền vững, giúp Việt Nam chuyển dịch sang kinh tế xanh và công nghệ cao. Với Italy, hợp tác trong các lĩnh vực như máy móc, năng lượng tái tạo, thời trang và công nghệ cao sẽ là trọng tâm. Để đảm bảo hiệu quả lâu dài, Việt Nam cần ưu tiên chuyển giao công nghệ từ Italy, đặc biệt trong máy móc nông nghiệp, cơ khí chính xác và công nghệ cao.

Nâng cấp công nghiệp hỗ trợ để giảm phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu là yếu tố then chốt. Hợp tác với các viện thiết kế Italy, đặc biệt tại Milan, sẽ giúp phát triển sản phẩm giá trị cao. Đầu tư vào sản xuất xanh, sử dụng năng lượng tái tạo và đào tạo nhân lực chất lượng cao cũng cần được đẩy mạnh.

Một thách thức lớn hơn đến từ việc EU đẩy nhanh đàm phán FTA với các nước ASEAN khác như Thái Lan, Indonesia và Malaysia. Nếu Thái Lan ký FTA vào năm 2026, thuế ưu đãi tương tự EVFTA sẽ làm giảm lợi thế của Việt Nam, đặc biệt trong nông sản và dệt may.

Tóm lại, tập trung vào chất lượng, thiết kế và sản xuất bền vững là cách để Việt Nam duy trì vị thế cạnh tranh và tận dụng tối đa cơ hội từ quan hệ đối tác chiến lược với Italy trong thời gian tới.

Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã quyết định giữ nguyên lãi suất tham chiếu ở mức 2% trong cuộc họp ngày 24/7. Đây là quyết định chấm dứt chuỗi 8 lần giảm lãi suất liên tiếp của ECB kể từ tháng 6/2024. Động thái này được đưa ra trong bối cảnh Liên minh châu Âu (EU) đang gấp rút đàm phán thỏa thuận thương mại với Mỹ – một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định của ECB.

Hiện tại, môi trường kinh tế được ECB mô tả là rất bất ổn, đặc biệt là do căng thẳng thương mại. Tuy nhiên, lạm phát của khu vực đồng euro đã đạt mục tiêu của ECB là 2% vào tháng trước. Các quan chức ECB cho biết nỗ lực hạ nhiệt lạm phát gần như đã hoàn tất. Mục tiêu tiếp theo của ECB là đưa lãi suất về mức trung tính, không kích thích và cũng không kiềm chế tăng trưởng. ECB vẫn tỏ ra cảnh giác với các thay đổi trong triển vọng trung hạn.

Một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định của ECB là khả năng đạt được thỏa thuận thương mại giữa EU và Mỹ. Tuy nhiên, điều này vẫn còn thiếu chắc chắn. Mỹ hiện là đối tác đầu tư và thương mại lớn nhất của EU, với kim ngạch xuất khẩu 503 tỷ euro (590 tỷ USD) hàng hóa sang Mỹ trong năm ngoái. Thuế nhập khẩu mà EU phải chịu khi bán hàng sang Mỹ hiện là 30%.

Nhiều chuyên gia dự đoán rằng ECB có thể sẽ chờ đợi các dự báo tăng trưởng và lạm phát mới, dự kiến được công bố vào tháng 9, trước khi tiếp tục hành động. Đồng thời, quá trình đàm phán thỏa thuận thương mại giữa EU và Mỹ cũng sẽ được theo dõi sát sao. Đối với các doanh nghiệp và nhà đầu tư, những thay đổi trong chính sách tiền tệ của ECB và kết quả của thỏa thuận thương mại này sẽ có tác động đáng kể.

Quyết định giữ nguyên lãi suất của ECB cũng phản ánh sự cân nhắc giữa việc duy trì sự ổn định tài chính và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Trong bối cảnh hiện nay, ECB đang cố gắng cân bằng giữa việc kiểm soát lạm phát và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phục hồi kinh tế.

Các bên liên quan đang chờ đợi những diễn biến tiếp theo trong chính sách tiền tệ của ECB và kết quả của các cuộc đàm phán thương mại. Những thông tin mới sẽ giúp làm rõ hướng đi tiếp theo của ECB và tác động của nó đối với nền kinh tế châu Âu.

Nga đang phải đối mặt với những thách thức tài chính nghiêm trọng khi cuộc chiến tại Ukraine bước vào giai đoạn mới. Mặc dù đạt được những tiến bộ quân sự đáng kể, bao gồm việc giành thêm hơn 550km² lãnh thổ Ukraine trong tháng 6, Moscow đang phải gánh chịu gánh nặng chi tiêu quốc phòng khổng lồ và tình trạng lạm phát tăng cao.

Theo các chuyên gia phân tích, chiến dịch tấn công mùa hè của Nga đã giúp họ giành được nhiều lãnh thổ nhất kể từ đầu năm, đặc biệt là tại vùng Donetsk. Tuy nhiên, mục tiêu của Nga không chỉ đơn giản là giành đất, mà còn nhằm làm suy yếu toàn diện năng lực quân sự của Ukraine. Việc giành được những vùng lãnh thổ mới cũng đồng nghĩa với việc Nga phải đầu tư nhiều nguồn lực hơn vào việc duy trì và bảo vệ những khu vực này.

Tuy nhiên, lạm phát leo thang và ngân sách ngày càng thâm hụt đang đặt ra câu hỏi lớn về việc liệu nền kinh tế Nga có thể duy trì cuộc chiến trong bao lâu. Tổng thống Putin đã thừa nhận rằng Nga đang chi 6,3% GDP cho quốc phòng, tương đương hơn 170 tỷ USD. Chính phủ Nga đã phải tăng lãi suất lên 20% để kiểm soát lạm phát, một biện pháp có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.

Doanh thu từ dầu khí, vốn đóng góp 1/3 ngân sách Nga, đã giảm mạnh do giá dầu thấp và các biện pháp trừng phạt kinh tế. Thâm hụt ngân sách nửa đầu năm của Nga đã lên tới 47 tỷ USD, được coi là “thảm họa tài chính”. Những con số này cho thấy nền kinh tế Nga đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng trong việc duy trì cuộc chiến tại Ukraine.

Về phía Ukraine, khả năng phòng thủ của họ đang bị thử thách nghiêm trọng trước làn sóng tấn công bằng UAV và tên lửa của Nga. Chỉ trong một đêm gần đây, không quân Ukraine ghi nhận tới 728 UAV tấn công, con số kỷ lục từ trước đến nay. Song song với đó, Ukraine vẫn kỳ vọng nhận được hỗ trợ từ phương Tây, bao gồm cả hỗ trợ quân sự và tài chính.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết các nước NATO sẽ mua vũ khí từ Mỹ rồi chuyển cho Ukraine, một mô hình giúp Mỹ thu lợi nhưng vẫn tránh can dự trực tiếp vào cuộc chiến. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu mô hình này có thể giúp Ukraine duy trì khả năng phòng thủ của mình trong thời gian dài hay không.

Về tổn thất nhân mạng, các nhóm nghiên cứu độc lập xác nhận hơn 115.000 binh sĩ Nga đã thiệt mạng. Một nghiên cứu gần đây cho biết số quân Nga thương vong có thể lên tới gần 1 triệu người kể từ đầu cuộc chiến. Những con số này cho thấy cuộc chiến tại Ukraine đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng về mặt con người và tài chính cho cả Nga và Ukraine.

Trong bối cảnh hiện nay, cuộc chiến tại Ukraine vẫn tiếp tục diễn diễn phức tạp và không có dấu hiệu hạ nhiệt. Nga đang phải đối mặt với những thách thức tài chính nghiêm trọng, trong khi Ukraine vẫn kỳ vọng nhận được hỗ trợ từ phương Tây để duy trì khả năng phòng thủ của mình.

Nhiều doanh nghiệp đang phải vật lộn với những khó khăn trong bối cảnh kinh tế toàn cầu trong nửa đầu năm vừa qua đã đối mặt với nhiều bất ổn. Mặc dù số liệu từ Cục Thống kê cho thấy kim ngạch xuất khẩu hàng hóa trong 6 tháng đầu năm 2025 đã đạt 219,83 tỷ USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ năm trước, và tăng trưởng GDP đã ghi nhận mức cao nhất trong 15 năm qua, đạt 7,52%, nhưng các doanh nghiệp trực tiếp tham gia thị trường vẫn tỏ ra e dè.

Tại hội thảo ‘Dự báo kinh tế 6 tháng cuối năm 2025 – Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp’ do Tạp chí Doanh Nhân Sài Gòn và Viện Sáng kiến Việt Nam đồng tổ chức ngày 18/7, ông Lê Phụng Hào, Chủ tịch Công ty Global AAA Consulting, cho biết trong 10 doanh nghiệp ông quan sát thì có đến 6-7 doanh nghiệp có tâm lý e dè, tiêu cực trước bối cảnh kinh doanh hiện nay.

Theo ông Hào, dù con số xuất khẩu 6 tháng đầu năm có tăng, nhưng chủ yếu là do các doanh nghiệp tranh thủ thời điểm chính sách thuế quan của Mỹ chưa có hiệu lực. Hiện nay, mức thuế bình quân khoảng 20%, thậm chí lên đến 40% với hàng hóa trung chuyển. Đây là rào cản lớn cho doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt là sang Mỹ – thị trường xuất khẩu lớn nhất và đóng góp tỷ trọng cao trong GDP.

Ông Đinh Hồng Kỳ, Chủ tịch HĐQT CTCP Secoin, cũng đồng tình rằng nhiều doanh nghiệp đang dần hụt hơi. Không ít doanh nghiệp đã mất đơn hàng do rào cản thuế quan. Thêm vào đó, chính sách từ Mỹ và xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc, châu Á của các nền kinh tế lớn như Mỹ và EU khiến môi trường kinh doanh thêm bất ổn.

Về động lực trong nước là đầu tư công, dù Chính phủ thực hiện nhiều giải pháp quyết liệt, nhưng tiến độ giải ngân vẫn rất chậm. Trong hơn 5 tháng đầu năm, TP.HCM mới giải ngân được hơn 10% vốn đầu tư công. Nhiều dự án hạ tầng giao thông, kênh rạch, trường học, bệnh viện tại TP.HCM vẫn đang gặp vướng mắc pháp lý.

Tuy nhiên, nhìn về 6 tháng còn lại của năm, ông Đinh Hồng Kỳ cho rằng doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội phát triển khi thị trường trong nước tiếp tục ghi nhận những điểm sáng. Đặc biệt, đầu tư công đang được Chính phủ thúc đẩy mạnh mẽ, trong đó có việc cải thiện hạ tầng, nhất là khu vực phía Nam.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp đang từng bước tái cấu trúc mô hình hoạt động, chuyển từ tư duy tuyến tính sang tư duy hệ sinh thái mở, giúp giảm phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài. Các xu hướng như chuyển đổi số và ứng dụng AI cũng mở ra không gian tối ưu trong vận hành, phát triển sản phẩm mới và tiếp cận thị trường theo mô hình mới.

Dù vậy, doanh nghiệp vẫn kỳ vọng có thêm các chính sách hỗ trợ dài hạn từ Chính phủ, đặc biệt là tinh thần vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của cả hệ thống chính trị nhằm hiện thực hóa các mục tiêu kinh tế chung.

Nhìn trong một bức tranh tổng thể toàn bộ khu vực doanh nghiệp, bà Trịnh Thị Hương, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ Tài chính), vẫn giữ quan điểm tích cực. Theo bà, khi doanh nghiệp đã nhận diện rõ các thách thức thì cũng đồng nghĩa với việc có sự chủ động hơn trong xây dựng kịch bản ứng phó, từ đó giảm rủi ro và nâng cao khả năng nắm bắt cơ hội.

Trong kịch bản tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8,3-8,5% mà Thủ tướng Chính phủ mới đưa ra, khu vực tư nhân được kỳ vọng sẽ trở thành một động lực tăng trưởng mới, bên cạnh các trụ cột truyền thống. Dự kiến trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội khoảng 101 tỷ USD cho 6 tháng cuối năm, khu vực tư nhân có thể đóng góp tới 60 tỷ USD, tương đương hơn 50%. Đây là con số rất lớn, phản ánh rõ kỳ vọng vào khu vực doanh nghiệp tư nhân.

Đồng Yên Nhật tiếp tục đối mặt với áp lực giảm giá và đang giữ gần mức đáy ba tháng trong bối cảnh thị trường tài chính đang háo hức chờ đợi cuộc bầu cử Thượng viện Nhật Bản, dự kiến diễn ra vào Chủ nhật, ngày 20 tháng 7. Sự kiện này được coi là một bài kiểm tra quan trọng đối với chính phủ liên minh của Thủ tướng Shigeru Ishiba, khi mà nhiều khảo sát gần đây cho thấy liên minh có thể mất đa số tại Thượng viện. Việc mất đa số có thể dẫn đến tình trạng bất ổn chính trị và làm gia tăng lo ngại về tình hình nợ công của Nhật Bản.

Các phe đối lập đang kêu gọi tăng chi tiêu công và cắt giảm thuế, điều này có thể làm tăng thêm áp lực tài chính lên chính phủ. Trước những bất ổn chính trị và áp lực kinh tế này, đồng Yên Nhật đã tiếp tục chịu áp lực giảm giá so với đồng USD. Tính đến ngày 18 tháng 7, đồng Yên đã giảm nhẹ và duy trì gần mức thấp nhất trong hơn ba tháng qua.

Trên thị trường, ngày càng có nhiều niềm tin rằng Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) sẽ không tăng lãi suất trong năm nay. BoJ vừa công bố dữ liệu lạm phát mới, cho thấy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) toàn quốc trong tháng 6 tăng 3,3% so với cùng kỳ năm trước, giảm nhẹ so với mức 3,7% của tháng trước đó. Những thông tin này đã phần nào củng cố quan điểm rằng BoJ sẽ duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, tâm lý lạc quan trên thị trường tài chính toàn cầu cũng góp phần làm giảm nhu cầu trú ẩn vào đồng Yên Nhật. Một số bình luận ôn hòa từ các quan chức của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã giúp đồng USD hạ nhiệt sau khi chạm mức cao nhất trong hơn một tháng qua. Tuy nhiên, với kỳ vọng rằng Fed sẽ trì hoãn việc cắt giảm lãi suất do lạm phát tại Mỹ vẫn còn dai dẳng, đồng USD tiếp tục được hỗ trợ, giữ cho cặp tiền tệ USD/JPY ở xu hướng tăng.

Trước những diễn biến phức tạp trên thị trường tài chính và bất ổn chính trị trong nước, đồng Yên Nhật có thể sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức trong thời gian tới. Cuộc bầu cử Thượng viện Nhật Bản không chỉ quan trọng đối với tương lai chính trị của Thủ tướng Ishiba mà còn có tác động lớn đến chính sách kinh tế và tài chính của Nhật Bản trong giai đoạn tới.