Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) mới đây đưa ra nhận định rằng bộ máy quân sự của Nga đã trở thành một thành phần không thể thiếu trong động lực phát triển kinh tế của đất nước. Ngành công nghiệp quốc phòng của Nga được dự báo sẽ tiếp tục mở rộng, ngay cả sau khi cuộc xung đột ở Ukraine kết thúc.

Bước sang năm thứ tư của cuộc xung đột Nga-Ukraine, sức chiến đấu của Nga vẫn được duy trì mạnh mẽ bất chấp các lệnh trừng phạt sâu rộng của phương Tây đối với chính quyền Tổng thống Vladimir Putin. Mặc dù một số dấu hiệu rạn nứt đã bắt đầu xuất hiện, nền kinh tế Nga vẫn có khả năng trụ vững trong vài năm tới.

Theo báo cáo của CSIS, chi tiêu quốc phòng của Nga dự kiến sẽ đạt mức kỷ lục thời hậu Xô Viết là 6,3% GDP vào năm 2025 và có thể còn tăng cao hơn nữa. Các nhà phân tích của CSIS lưu ý rằng nền kinh tế Nga nhiều khả năng vẫn bền vững trong vài năm tới và họ dự báo Điện Kremlin có thể duy trì nỗ lực chiến đấu trong một cuộc chiến tiêu hao ít nhất cho đến năm 2027.

Báo cáo của CSIS được đưa ra trong bối cảnh có nhiều dấu hiệu đáng lo ngại đối với kinh tế Nga. Hoạt động sản xuất đã giảm sút trong tháng 6 vừa qua và lĩnh vực việc làm cũng bị ảnh hưởng. Tăng trưởng GDP đã chậm lại còn 1,4% trong quý I, giảm mạnh so với mức 4,5% của quý trước.

Tuy nhiên, Nga đã vượt qua khó khăn nhờ vào sự phát triển của tổ hợp công nghiệp-quân sự. Các nhà phân tích của CSIS nhấn mạnh rằng sau khi phải hứng chịu các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt chưa từng có từ phương Tây, Nga đã xoay xở để vượt qua nhiều hạn chế về kinh tế, duy trì doanh thu từ việc bán năng lượng ở mức cao và cân bằng ngân sách, đầu tư vào ngành công nghiệp quân sự và quốc phòng, tăng cường sản xuất vũ khí, trang thiết bị trong nước và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Đồng rúp Nga đã tăng trưởng đáng kể trong năm 2025 và tăng 45% so với đồng USD Mỹ trong năm nay. Lãi suất tiền gửi bằng rúp cũng tăng trưởng mạnh mẽ, giúp thu hút người tiết kiệm, đầu tư. Nga đã thiết lập được mạng lưới cơ sở hạ tầng rộng lớn, huy động nỗ lực của cả các tổ chức nhà nước và tư nhân. Điều đó khiến bất kỳ sự giảm thiểu đáng kể nào trong hoạt động quân sự rất khó xảy ra.

Trong trường hợp Nga và Ukraine đạt được lệnh ngừng bắn, Moscow vẫn có thể tái thiết và mở rộng lực lượng vũ trang trong thập kỷ tới. Nga đang chuẩn bị cho một cuộc đối đầu lâu dài với NATO, quyết tâm hiện đại hóa lực lượng và thử thách quyết tâm của phương Tây. Ngoài vũ khí thông thường, Nga đã đẩy mạnh tác chiến hỗn hợp.

Hiện nay, Nga đang đặt ra thách thức lớn hơn đối với an ninh châu Âu so với thời điểm đầu năm 2022. Những cải cách quân sự quy mô lớn đang diễn ra báo hiệu rằng Nga có thể đang chuẩn bị cho một cuộc đối đầu với NATO trong tương lai gần.

Nga đang phải đối mặt với những thách thức tài chính nghiêm trọng khi cuộc chiến tại Ukraine bước vào giai đoạn mới. Mặc dù đạt được những tiến bộ quân sự đáng kể, bao gồm việc giành thêm hơn 550km² lãnh thổ Ukraine trong tháng 6, Moscow đang phải gánh chịu gánh nặng chi tiêu quốc phòng khổng lồ và tình trạng lạm phát tăng cao.

Theo các chuyên gia phân tích, chiến dịch tấn công mùa hè của Nga đã giúp họ giành được nhiều lãnh thổ nhất kể từ đầu năm, đặc biệt là tại vùng Donetsk. Tuy nhiên, mục tiêu của Nga không chỉ đơn giản là giành đất, mà còn nhằm làm suy yếu toàn diện năng lực quân sự của Ukraine. Việc giành được những vùng lãnh thổ mới cũng đồng nghĩa với việc Nga phải đầu tư nhiều nguồn lực hơn vào việc duy trì và bảo vệ những khu vực này.

Tuy nhiên, lạm phát leo thang và ngân sách ngày càng thâm hụt đang đặt ra câu hỏi lớn về việc liệu nền kinh tế Nga có thể duy trì cuộc chiến trong bao lâu. Tổng thống Putin đã thừa nhận rằng Nga đang chi 6,3% GDP cho quốc phòng, tương đương hơn 170 tỷ USD. Chính phủ Nga đã phải tăng lãi suất lên 20% để kiểm soát lạm phát, một biện pháp có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.

Doanh thu từ dầu khí, vốn đóng góp 1/3 ngân sách Nga, đã giảm mạnh do giá dầu thấp và các biện pháp trừng phạt kinh tế. Thâm hụt ngân sách nửa đầu năm của Nga đã lên tới 47 tỷ USD, được coi là “thảm họa tài chính”. Những con số này cho thấy nền kinh tế Nga đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng trong việc duy trì cuộc chiến tại Ukraine.

Về phía Ukraine, khả năng phòng thủ của họ đang bị thử thách nghiêm trọng trước làn sóng tấn công bằng UAV và tên lửa của Nga. Chỉ trong một đêm gần đây, không quân Ukraine ghi nhận tới 728 UAV tấn công, con số kỷ lục từ trước đến nay. Song song với đó, Ukraine vẫn kỳ vọng nhận được hỗ trợ từ phương Tây, bao gồm cả hỗ trợ quân sự và tài chính.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết các nước NATO sẽ mua vũ khí từ Mỹ rồi chuyển cho Ukraine, một mô hình giúp Mỹ thu lợi nhưng vẫn tránh can dự trực tiếp vào cuộc chiến. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu mô hình này có thể giúp Ukraine duy trì khả năng phòng thủ của mình trong thời gian dài hay không.

Về tổn thất nhân mạng, các nhóm nghiên cứu độc lập xác nhận hơn 115.000 binh sĩ Nga đã thiệt mạng. Một nghiên cứu gần đây cho biết số quân Nga thương vong có thể lên tới gần 1 triệu người kể từ đầu cuộc chiến. Những con số này cho thấy cuộc chiến tại Ukraine đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng về mặt con người và tài chính cho cả Nga và Ukraine.

Trong bối cảnh hiện nay, cuộc chiến tại Ukraine vẫn tiếp tục diễn diễn phức tạp và không có dấu hiệu hạ nhiệt. Nga đang phải đối mặt với những thách thức tài chính nghiêm trọng, trong khi Ukraine vẫn kỳ vọng nhận được hỗ trợ từ phương Tây để duy trì khả năng phòng thủ của mình.