Trong một diễn biến chưa từng có trong lịch sử, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có cuộc gặp mặt trực tiếp với Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jay Powell tại trụ sở của ngân hàng trung ương này ở Washington. Tại đây, ông Trump công khai đề nghị ông Powell giảm lãi suất, một động thái được cho là thách thức trực tiếp đối với quyền tự chủ của Fed.

Ông Trump vỗ vai Chủ tịch Powell và nói: “Tôi thực sự muốn ông giảm lãi suất”. Phản ứng của ông Powell, với một nụ cười gượng gạo, cho thấy sự không thoải mái trước lời đề nghị này. Sự kiện này đã được đánh giá là một bước đi táo bạo và hiếm có, ngay cả trong bối cảnh căng thẳng giữa hành pháp và ngân hàng trung ương.

Việc một Tổng thống Mỹ đến trực tiếp trụ sở Fed và công khai đưa ra yêu cầu về chính sách tiền tệ được cho là chưa từng xảy ra. Ông David Wilcox, cựu quan chức của Fed và hiện là thành viên của Viện Peterson, nhận định rằng: “Việc Tổng thống Mỹ đến tận Fed là chuyện cực kỳ hiếm, và càng chưa từng xảy ra trong bối cảnh căng thẳng như thế này.”

Không chỉ dừng lại ở đó, ông Trump cũng công khai chỉ trích Chủ tịch Fed về chi phí cải tạo trụ sở của ngân hàng trung ương. Ông Powell đã lên tiếng bác bỏ con số 3,1 tỷ USD mà ông Trump đưa ra liên quan đến dự án trùng tu tòa nhà Marriner S. Eccles. Sự đối đầu này đã đánh dấu rạn nứt công khai lớn nhất giữa một Tổng thống Mỹ và lãnh đạo Fed kể từ khi cơ quan này được trao quyền tự chủ khỏi Chính phủ vào năm 1951.

Nhiều quan chức của Fed đã bày tỏ lo lắng trước làn sóng tấn công ngày càng gay gắt của ông Trump nhằm vào ngân hàng trung ương này. Họ lo ngại rằng ông Trump có thể lấy lý do dự án sửa chữa vượt dự toán để cách chức ông Powell. Ông Wilcox nhận định rằng: “Rõ ràng đây là một tính toán khá thô thiển nhằm tìm cớ để bãi nhiệm Powell.”

Ông Daniel Tarullo, giáo sư luật tại Đại học Harvard và từng là Phó Chủ tịch Giám sát của Fed, khẳng định: “Tôi không tin có dấu hiệu nào cho thấy hành vi sai phạm hay lơ là trách nhiệm ở đây.” Sự việc đang thu hút sự chú ý của công chúng và giới chuyên gia.

Ông Trump bất bình với việc Chủ tịch Powell kiên quyết giữ lãi suất ở mức cao. Hầu hết chuyên gia kinh tế dòng chính đều châm biếm những lý lẽ của ông Trump. Một số nhà phân tích thậm chí so sánh ông với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan, người nổi tiếng với việc sa thải các lãnh đạo ngân hàng trung ương do bất đồng trong chính sách lãi suất.

Trước những căng thẳng đang gia tăng, Chủ tịch Powell đã cam kết sẽ không rời vị trí trước thời hạn nhiệm kỳ kết thúc vào tháng 05/2026. Cuộc chiến dư luận và các đòn công kích không ngớt của ông Trump đang gây tổn thương nặng nề đến tinh thần của đội ngũ nhân viên Fed, những người luôn xem mình là người bảo vệ sứ mệnh mà Quốc hội Mỹ phó thác cho Fed: giữ cho nền kinh tế quốc gia ổn định.

Cuộc chiến pháp lý dự kiến nổ ra nếu Tổng thống Mỹ Donald Trump tìm cách sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell, đặt ra nhiều câu hỏi về quyền hạn của người đứng đầu Nhà Trắng và tính độc lập của ngân hàng trung ương Mỹ.

Các chuyên gia pháp lý và chính sách nhận định rằng nỗ lực của ông Trump nhằm cách chức ông Powell sẽ dẫn đến một cuộc chiến pháp lý phức tạp, với những tác động khó lường lên thị trường tài chính và nền kinh tế. Một trong những vấn đề cốt lõi xoay quanh vấn đề liệu ông Trump có thẩm quyền để sa thải ông Powell hay không.

Trừ khi có ‘nguyên nhân chính đáng’, gần như chắc chắn ông Trump không có quyền thực hiện động thái này. Tuy nhiên, việc xác định ‘nguyên nhân chính đáng’ có thể rất chủ quan và phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Nếu ông Trump quyết định tiến hành, rất có khả năng ông Powell sẽ khởi kiện.

Vụ kiện có thể sẽ được đưa lên Tòa án Tối cao. Trước đây, tòa án này đã phán quyết rằng Fed, với tư cách là một thực thể đặc biệt, và các thống đốc của cơ quan này không thể bị thay đổi nhân sự một cách tùy tiện. Điều này được cho là sẽ giúp bảo vệ vị trí của ông Powell.

Ông Powell còn có thể yêu cầu Ủy ban Thị trường Mở Liên bang Mỹ (FOMC) giữ lại ông làm Chủ tịch, giúp ông tiếp tục có ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ. Việc này có thể diễn ra vì trong lịch sử, Chủ tịch FOMC luôn là Chủ tịch Hội đồng Thống đốc Fed, nhưng không phải là một yêu cầu bắt buộc.

Tổng thống Trump đã nhiều lần bày tỏ mong muốn cắt giảm lãi suất, điều này có thể gây ra những hệ quả kinh tế đáng kể. Ông Trump muốn lãi suất thấp hơn nhiều và ông muốn điều đó ngay bây giờ, bất kể những hệ quả kinh tế có thể xảy ra.

Các chuyên gia nhận định rằng nếu ông Trump sa thải ông Powell, điều đó có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho thị trường và kinh tế. Việc sa thải ông Powell khó có thể thay đổi cách tiếp cận của FOMC đối với chính sách tiền tệ và có thể còn làm cứng rắn hơn lập trường của họ về lãi suất.

Ngoài ra, chi phí về danh tiếng từ việc sa thải ông Powell sẽ khó có thể khắc phục. Sự can thiệp chính trị vào hoạt động của Fed có thể dẫn đến chính sách tiền tệ yếu kém, tương tự như những gì đã xảy ra vào cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970, với những hậu quả bất lợi cho lạm phát.

Reuters cho biết thêm về vấn đề này.

Thị trường chứng khoán toàn cầu đã trải qua một phiên giao dịch đầy biến động vào ngày 17/7, khi các chỉ số chính tại Phố Wall và châu Âu phản ứng với những thông tin xoay quanh chính sách tiền tệ và thương mại. Tại Phố Wall, các chỉ số Dow Jones, S&P 500 và Nasdaq Composite đã có những thời điểm giảm đáng kể do ảnh hưởng của tin đồn về khả năng Nhà Trắng thay thế ông Jerome Powell làm Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed).

Tuy nhiên, Tổng thống Donald Trump đã nhanh chóng lên tiếng phủ nhận thông tin này, mặc dù gần đây ông tăng cường chỉ trích ông Powell và tỏ ra không hài lòng về việc Fed không cắt giảm lãi suất. Các quan chức Fed vẫn giữ lập trường rằng việc cắt giảm lãi suất sẽ chỉ được xem xét khi có dữ liệu cho thấy chính sách thuế quan có thể kích động lạm phát quay trở lại.

Trong khi đó, căng thẳng thương mại tiếp tục là tâm điểm, với việc ông Trump công bố mức thuế mới đối với hàng hóa Indonesia và Liên minh châu Âu (EU) chuẩn bị các biện pháp trả đũa. Những diễn biến này đã tạo ra một môi trường đầu tư đầy thách thức.

Kết thúc phiên giao dịch ngày 17/7, chỉ số Dow Jones tăng 231,49 điểm (+0,53%) lên 44.254,78 điểm. Chỉ số S&P 500 tăng 19,94 điểm (+0,32%) lên 6.263,70 điểm. Chỉ số Nasdaq Composite tăng 52,69 điểm (+0,25%) lên 20.730,49 điểm.

Ở châu Âu, thị trường chứng khoán đã giảm, với cổ phiếu của các công ty sản xuất chip bị ảnh hưởng nặng nề sau khi ASML cảnh báo về tăng trưởng doanh thu. Việc này cùng với các báo cáo về khả năng ông Trump sa thải ông Powell đã ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư.

Chỉ số STOXX600 toàn châu Âu đóng cửa giảm 0,57% xuống 541,84 điểm, đánh dấu ngày giảm thứ tư liên tiếp. Công ty sản xuất chip Hà Lan ASML trở thành lực cản lớn nhất đối với STOXX600 khi giảm tới 11,4%, mức giảm lớn nhất trong 9 tháng, do cảnh báo về khả năng không đạt được mức tăng trưởng như kỳ vọng vào năm 2026 vì những bất ổn liên quan đến chính sách thuế quan của Mỹ.

Về mặt dữ liệu kinh tế, chỉ số giá tiêu dùng của Anh trong tháng 6 bất ngờ tăng 3,6% so với cùng kỳ năm trước, chạm mức cao nhất trong hơn một năm. Kết thúc phiên giao dịch ngày 17/7, chỉ số FTSE100 của London giảm 11,77 điểm (-0,13%) xuống 8.926,55 điểm. Chỉ số DAX trên sàn Frankfurt giảm 50,91 điểm (-0,21%) xuống 24.009,38 điểm. Chỉ số CAC40 của Paris giảm 44,12 điểm (-0,57%) xuống 7.722,09 điểm.