Đã 50 năm trôi qua kể từ trận đánh Ngã 6 – Bằng Lăng, ông Đào Duy Cử vẫn không thể quên ký ức bi hùng khi 12 đồng đội của ông hy sinh tại Cái Bè. Cho đến nay, ông vẫn âm thầm thực hiện hành trình tìm mộ đồng đội để đưa các anh về với đất mẹ. Câu chuyện của ông Cử là một tấm gương sáng về lòng nhân ái và trách nhiệm đối với những người đã ngã xuống.

Ông Cử, sinh năm 1957, quê ở thôn Cống Xuyên, xã Thượng Phúc, Hà Nội, đã gia nhập quân đội từ năm 1974 và trải qua nhiều trận đánh ác liệt tại chiến trường miền Nam. Trận đánh Ngã 6, Bằng Lăng vào ngày 11/3/1975 là một trong những trận đánh khốc liệt nhất mà ông đã tham gia. Trong trận chiến đó, 11 đồng chí đã anh dũng hy sinh, và ông Cử cũng bị thương nặng.

Sau khi chiến tranh kết thúc, ông Cử không thể quên những đồng đội đã ngã xuống. Ông quyết tâm đi tìm mộ đồng đội và đưa họ về quê nhà. Với sự giúp đỡ của người dân và chính quyền địa phương, ông đã tìm được vị trí của nhiều ngôi mộ đồng đội. Trong hơn 25 năm qua, ông đã tổ chức khoảng hơn 10 chuyến đi như vậy.

Ông Cử đã giúp đưa 9 liệt sĩ trở về quê nhà, trong đó có liệt sĩ Hoàng Văn Tương, người đồng đội từng chiến đấu cùng ông ở trận đánh năm 1975. Mặc dù hành trình có nhiều khó khăn và thử thách, ông vẫn tiếp tục đi tìm mộ đồng đội và không bỏ cuộc.

Không chỉ đi tìm mộ liệt sĩ, ông Cử còn là người khởi xướng các chương trình đền ơn đáp nghĩa tại địa phương. Ông đã vận động cán bộ công nhân viên đóng góp ngày lương, quyên góp xây dựng những căn nhà tình nghĩa trị giá hàng chục triệu đồng cho gia đình chính sách.

Với những đóng góp không mệt mỏi, ông Cử đã được Chủ tịch nước trao tặng Huy chương Kháng chiến hạng Nhì, Huân chương Chiến công hạng Ba, và nhiều Bằng khen, Kỷ niệm chương khác. Tuy nhiên, với ông Cử, phần thưởng quý giá nhất là những lần được đưa đồng đội về quê, được thấy người mẹ liệt sĩ ôm tro cốt con trong nước mắt.

Ông Cử cho biết, ông sẽ tiếp tục đi tìm, để đưa được hết các đồng đội đã hy sinh của mình trở về quê hương. Mặt khác, ông vẫn tiếp tục mong muốn được đóng góp chăm lo cho các gia đình chính sách thông qua việc xây nhà tình nghĩa, tặng quà… Ông muốn làm được thật nhiều việc đền ơn, đáp nghĩa để tri ân những đồng đội đã ngã xuống cho cuộc sống tự do hôm nay.

Tháng 7 lại về, và tại Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh Đồng Nai, nhiều người đã đến để tri ân những người đã ngã xuống vì Tổ quốc. Không khí trong lành của mùa thu và khung cảnh trang nghiêm của nghĩa trang tạo nên một bức tranh xúc động, khi người sống và người đã khuất có cuộc hội ngộ không lời, nhưng đẫm nước mắt và đầy nỗi niềm.

Ông Lê Hồng Thái, một cựu chiến binh 76 tuổi, lặng lẽ đi giữa những hàng mộ thẳng tắp, ánh mắt trìu mến dõi theo những dòng chữ khắc tên những người đã khuất. Ông Thái đã có 5 tháng 17 ngày đêm vượt Trường Sơn, cùng đồng đội đi qua tháng ngày bom đạn, và đã mất người bạn chiến đấu thân thiết của mình trong trận đánh Tết Mậu Thân 1968 tại sân bay Biên Hòa. Mỗi năm, ông Thái lại đến đây để gặp lại các đồng đội, kể cho họ nghe về chuyện gia đình, cuộc sống và ôn lại những tháng năm gian khổ. Ông không thể nào quên những đồng đội của mình, và mỗi lần đến đây, ông lại rơi nước mắt.

Cũng tại Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh Đồng Nai, một lễ tiễn đưa đã diễn ra trong không khí lặng lẽ nhưng đầy xúc động, khi hài cốt Liệt sĩ Hoàng Văn Huyên được đưa về với quê hương đất mẹ tại phường Nếnh, tỉnh Bắc Ninh, sau hơn 50 năm an nghỉ tại mảnh đất phương Nam. Trong giây phút nghẹn ngào khi đón nhận hài cốt người thân, anh Hoàng Trung Kiên, cháu ruột của liệt sĩ, đã bày tỏ sự biết ơn chính quyền và nhân dân tỉnh Đồng Nai đã giúp đỡ hết lòng để đưa chú ông trở về quê trong dịp đầy ý nghĩa này.

Chuyến trở về của Liệt sĩ Huyên không chỉ là sự nối dài một hành trình dang dở, mà còn nhắc nhớ thế hệ hôm nay về những hy sinh lặng thầm mà lớn lao để có được hòa bình hôm nay. Ông Nguyễn Xuân Cương, Chủ tịch Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ tỉnh Đồng Nai, cho biết hội đã tổ chức nhiều hoạt động nghĩa tình như viếng nghĩa trang, thăm hỏi, tặng quà các gia đình chính sách và thân nhân liệt sĩ, và đặc biệt là phối hợp với cơ quan chức năng tiến hành giám định ADN để đối chiếu giữa mẫu hài cốt và thân nhân, nhằm xác định danh tính những liệt sĩ còn thiếu thông tin.

Những hoạt động tri ân và hỗ trợ này không chỉ giúp đỡ các gia đình liệt sĩ mà còn góp phần giữ gìn và phát huy truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam. Thông qua các hoạt động này, thế hệ trẻ hôm nay có thể hiểu hơn về lịch sử và những hy sinh của cha ông để có được cuộc sống hòa bình và thịnh vượng như ngày hôm nay.

Trước những nỗ lực của Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ tỉnh Đồng Nai và sự tham gia của cộng đồng, chúng ta có thể thấy rằng, mặc dù thời gian đã lùi xa nhưng ký ức về những liệt sĩ vẫn còn mãi. Những nỗ lực này không chỉ giúp giải quyết những vấn đề liên quan đến hậu cần và hỗ trợ cho gia đình liệt sĩ mà còn là dịp để người dân Việt Nam nhắc nhở nhau về giá trị của hòa bình và tự do.

Chăm sóc người có công là một trong những chính sách nổi bật của Đảng và Nhà nước trong những năm qua. Mới đây, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã ban hành Công văn số 4091/UBND-ĐT về việc khẩn trương thực hiện Đề án hỗ trợ xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở đối với người có công với cách mạng và thân nhân liệt sĩ, với kinh phí gần 93 tỷ đồng.

Tại huyện Sóc Sơn, Hà Nội, cựu chiến binh Phạm Văn Lượng đang được hỗ trợ 100 triệu đồng để xây tiếp tầng hai ngôi nhà của mình. Ông Lượng tham gia cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía bắc, vợ ông đã mất sau nhiều năm phải chữa trị bệnh vất vả, tốn kém. Hiện ông sống với người vợ thứ hai và một con trai.

Không chỉ tại Hà Nội, nhiều tỉnh thành khác cũng đang tích cực thực hiện các chương trình hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng. Tại tỉnh Cao Bằng, 155 ngôi nhà sẽ được xây dựng mới hoặc sửa chữa cho các gia đình chính sách. Tỉnh Bắc Ninh cũng đã và đang nỗ lực phấn đấu hỗ trợ cho tất cả các gia đình chính sách.

Ông Triệu Văn Thuận, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Trường Hà, cho rằng chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát không chỉ cải thiện điều kiện an cư mà còn góp phần hiện thực hóa mục tiêu chăm lo chu đáo hơn đời sống vật chất, tinh thần cho các gia đình chính sách.

Từ đầu năm 2025, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách nhằm chăm lo tốt hơn cho thân nhân liệt sĩ và gia đình có công với cách mạng. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Quyết định số 808/QĐ-TTg về việc kiện toàn Ban Chỉ đạo Trung ương triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước.

Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam cũng đã tích cực chung tay hỗ trợ, xây nhà tình nghĩa cho gia đình thương binh, thân nhân liệt sĩ. Trong sáu tháng đầu năm, Hội và các cấp Hội cơ sở đã tặng 41 nhà tình nghĩa và sửa chữa 15 nhà; tặng 190 sổ tiết kiệm và 5.819 suất quà cho các gia đình liệt sĩ.

Những nỗ lực này nhằm thể hiện lòng biết ơn và trách nhiệm của cả xã hội đối với những người đã có công với cách mạng, đảm bảo họ có cuộc sống tốt hơn.