Chuyển đổi số trong ngành tài chính không chỉ là một xu hướng mà còn là động lực tăng trưởng tất yếu, giúp lĩnh vực này phát triển bền vững và minh bạch. Đây là quan điểm được ông Josh Warland, Bí thư thứ nhất, Phụ trách Kinh tế số và Công nghệ – Tổng Lãnh sự quán Anh, nhấn mạnh tại Hội thảo chuyên đề “Thúc đẩy chuyển đổi số tài chính Việt Nam: các chiến lược thực tiễn về dữ liệu, đạo đức, liên minh thông minh và nguồn nhân lực”. Hội thảo do Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh Quốc (ACCA) tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh.

Ông Warland cho rằng, trong bối cảnh công nghệ đang làm thay đổi căn bản hoạt động kinh doanh, ngành tài chính Việt Nam cần một chiến lược chuyển đổi số bài bản, đi kèm với sự đồng hành từ cả khu vực công và tư. Ông Pulkit Abrol, Giám đốc ACCA khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, cũng có quan điểm tương tự về khái niệm “Smart Alliance” (Liên minh số). Theo ông, sự kết hợp giữa con người và công nghệ chính là chìa khóa định hình tương lai ngành tài chính – kế toán.

Thay vì thay thế con người, công nghệ như AI, dữ liệu lớn, điện toán đám mây hay RPA sẽ giúp các chuyên gia tài chính tái định vị vai trò: Từ thực hiện nghiệp vụ kỹ thuật sang các chức năng chiến lược như tư vấn, quản trị rủi ro và ra quyết định. “Công nghệ sẽ là công cụ, còn con người, với nền tảng đạo đức và năng lực phân tích, mới là nhân tố dẫn dắt”, ông Abrol nhấn mạnh.

Thực tiễn từ các doanh nghiệp lớn tại Việt Nam như ngân hàng, tổ chức tài chính đang trực tiếp triển khai chuyển đổi số. Các đại diện doanh nghiệp nhấn mạnh, quá trình này không chỉ đòi hỏi đầu tư về công nghệ, mà còn cần sự thay đổi về văn hóa tổ chức, kỹ năng nhân sự và đặc biệt là tư duy lãnh đạo. Từ việc giảm chi phí, nâng cao hiệu quả vận hành đến cải thiện khả năng ra quyết định, những kết quả đạt được là minh chứng rõ ràng cho giá trị mà số hóa mang lại.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo rằng, chuyển đổi số không đơn thuần là áp dụng công nghệ mới mà cần song hành với quy trình quản trị rủi ro, bảo mật dữ liệu và tuân thủ đạo đức nghề nghiệp. Hội thảo này là sự kiện nối tiếp chuỗi hoạt động chuyên đề do ACCA tổ chức tại Việt Nam, tập trung vào ba trụ cột chính: dữ liệu, đạo đức và nhân lực, được xem là nền tảng cho một hệ sinh thái tài chính số minh bạch, hiệu quả và bền vững.

ACCA, với vai trò là tổ chức nghề nghiệp quốc tế lớn nhất và lâu đời nhất trên thế giới có mặt tại hơn 180 quốc gia, đã và đang chủ động ban hành các hướng dẫn đạo đức, khuyến nghị chính sách và xây dựng bộ khung chuẩn mực ứng xử chuyên môn trong môi trường số. Đây cũng là nền tảng để đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành tài chính – kế toán trong kỷ nguyên công nghệ.

Viện Milken gần đây đã chào đón các thành viên mới vào Hội đồng tư vấn FinTech của mình, bao gồm Hedera, Plaid Inc., Early Warning Systems, Paradigm và Hệ thống Hưu trí Đô thị Texas. Sự kiện đáng chú ý này đã diễn ra cùng với cuộc họp ngắn trên Đồi Capitol với các sáng lập viên của Hedera, tập trung vào công nghệ chuỗi khối phân tán và khả năng áp dụng trong khu vực công.

Tại cuộc họp hội đồng gần đây nhất của Viện Milken, hai diễn giả khách mời đã chia sẻ những thông tin chi tiết quan trọng. Isaac Stone Fish, Giám đốc điều hành của Strategy Risks, đã thảo luận về các rủi ro địa chính trị và thị trường phát sinh từ sự tiếp xúc của FinTech với Trung Quốc. Ngoài ra, Barbara Iyayi, Giám đốc điều hành của Liquid Credit, đã nói về vai trò của stablecoin như là nhà cung cấp thanh khoản trong tài chính thương mại xuyên biên giới và cách chúng được định vị cho cơ sở hạ tầng cấp độ tổ chức.

Một công ty quản lý kho bạc tài sản kỹ thuật số đang quản lý một phần kho bạc của công ty bằng cách sử dụng tài sản kỹ thuật số như Bitcoin hoặc Ethereum. Chiến lược này được xây dựng dựa trên mô hình của MicroStrategy, cho phép các công ty phân bổ vốn vào tài sản bản địa blockchain như là dự trữ dài hạn. Một số công ty mới tham gia vào lĩnh vực này bao gồm ReserveOne và SharpLink Gaming, Inc. ReserveOne lấy cảm hứng từ khuôn khổ Dự luật Tài sản Kỹ thuật số của Mỹ được đề xuất, trong khi SharpLink Gaming đang xây dựng một kho bạc Ethereum.

Đồng sáng lập Ethereum Joseph Lubin đã mô tả chiến lược của công ty trên CNBC’s Squawk Box như là một cơ chế để hấp thụ nguồn cung Ether nhàn rỗi và củng cố sự phát triển cơ sở hạ tầng của mạng. Ngoài ra, Tom Lee, chủ tịch của BitMine Immersion Technologies, đang dẫn đầu một chiến lược mua Ether trị giá 250 triệu đô la, được thiết kế để phản ánh mô hình tiếp xúc vốn cổ phần công khai được thiết lập bởi MicroStrategy.

Robinhood đã ra mắt các biểu diễn token hóa của OpenAI và SpaceX cho người dùng tại Liên minh châu Âu. Token hóa là quá trình chuyển đổi quyền sở hữu của tài sản thực tế thành token kỹ thuật số có thể được giao dịch trên blockchain. Cách tiếp cận này có thể giảm thiểu các rào cản – như kích thước đầu tư tối thiểu, rào cản tiếp cận địa lý và giờ giao dịch hạn chế – trong khi cho phép sở hữu từng phần và thanh toán thời gian thực.

Các công ty khác, chẳng hạn như Securitize, đang giải quyết vấn đề token hóa từ góc độ của người phát hành, cung cấp các chứng khoán token hóa hoàn toàn tuân thủ đại diện cho các vị trí cổ phiếu trực tiếp. Mô hình của Securitize hỗ trợ việc đăng ký nhà đầu tư trên chuỗi, giao dịch thứ cấp và các chức năng báo cáo quy định được thiết kế để đáp ứng cả tiêu chuẩn của tổ chức và bán lẻ trên khắp Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu.

Viện Milken đã phát hành một tuyên bố ủng hộ các đạo luật liên quan đến tài sản kỹ thuật số, bao gồm Đạo luật CLARITY, Đạo luật GENIUS và Đạo luật Chống giám sát CBDC. Các đề xuất lưỡng đảng này nhằm hiện đại hóa quy định tài sản kỹ thuật số của Hoa Kỳ bằng cách làm rõ cấu trúc thị trường, cung cấp lộ trình giám sát stablecoin và giải quyết các rủi ro hệ thống.

Ngoài ra, Viện Milken đang tổ chức Giải thưởng Milken-Motsepe về Trí tuệ nhân tạo và Sản xuất, trao giải thưởng 2 triệu đô la cho các công ty Series A+ ở Châu Phi tận dụng AI và công nghệ mới nổi để cách mạng hóa chuỗi giá trị sản xuất. Sự kiện này nhằm mục đích thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và tạo ra các đột phá công nghệ.

Viện Milken đã thể hiện sự ủng hộ đối với sự phát triển của lĩnh vực FinTech và tài sản kỹ thuật số thông qua các hoạt động và tuyên bố gần đây của mình.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa ban hành Bộ thủ tục hành chính mới nhằm hướng dẫn thực hiện đăng ký cấp phép cơ chế thử nghiệm cho các đơn vị, tổ chức là đối tượng điều chỉnh của Nghị định 94. Nghị định này quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng đối với việc triển khai sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới thông qua ứng dụng giải pháp công nghệ.

Nghị định 94, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đã đặt ra những quy định cụ thể về cơ chế thử nghiệm cho các giải pháp công nghệ tài chính, bao gồm chấm điểm tín dụng, chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình ứng dụng mở, và cho vay ngang hàng. Đây là những giải pháp được kỳ vọng sẽ thúc đẩy hoạt động dịch vụ ngân hàng phát triển và đóng góp vào sự phát triển của ngân hàng số trong bối cảnh hiện nay.

Ngay sau khi Nghị định 94 được ban hành, Ngân hàng Trung ương (NHTW) đã tích cực triển khai các chương trình và hành động cụ thể, bao gồm việc xây dựng và ban hành bộ thủ tục hành chính mới. Bộ thủ tục này hướng dẫn chi tiết về tiếp nhận và xử lý hồ sơ đăng ký, thời gian và các bước thực hiện, cũng như trả kết quả.

Bộ thủ tục hành chính mới bao gồm 6 thủ tục, gồm: Thủ tục đăng ký tham gia cơ chế thử nghiệm đối với giải pháp chấm điểm tín dụng, chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình ứng dụng mở; Thủ tục đăng ký tham gia cơ chế thử nghiệm đối với giải pháp cho vay ngang hàng; Thủ tục đề nghị điều chỉnh giải pháp thử nghiệm; Thủ tục dừng thử nghiệm và thu hồi giấy chứng nhận tham gia cơ chế thử nghiệm; Thủ tục đề nghị gia hạn thời gian thử nghiệm và thủ tục cấp giấy chứng nhận hoàn thành thời gian thử nghiệm.

Các thủ tục này sẽ được thực hiện bởi các đơn vị chức năng của NHNN, bao gồm Vụ Thanh toán và Vụ Chính sách tiền tệ. Đặc biệt, các thủ tục liên quan đến giải pháp cho vay ngang hàng sẽ được Vụ Chính sách tiền tệ thực hiện, trong khi các thủ tục liên quan đến giải pháp chấm điểm tín dụng và chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình ứng dụng mở sẽ do Vụ Thanh toán đảm nhiệm.

Mới đây, Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng cho biết, 3 giải pháp chính tại Nghị định 94 được xem xét tham gia Cơ chế thử nghiệm gồm chấm điểm tín dụng, chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình ứng dụng mở (Open API), cho vay ngang hàng (P2P Lending). Trong quá trình triển khai Nghị định, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục rà soát, cập nhật các sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới trong lĩnh vực ngân hàng để đánh giá và đề xuất mở rộng các giải pháp tham gia Cơ chế thử nghiệm.

Ông Ron H. Slagen – Phó Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam đánh giá, hệ thống tài chính tại Việt Nam đang trải qua quá trình chuyển đổi lớn, được thúc đẩy bởi các công nghệ như điện toán đám mây, phân tích dữ liệu lớn, open API, Blockchain và AI. Sự thay đổi này đang định hình lại hoạt động ngân hàng truyền thống và thúc đẩy sự trỗi dậy của các công ty công nghệ tài chính.

Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) tin rằng, Nghị định 94 mới ban hành về sandbox fintech đại diện cho một cột mốc quan trọng trong việc thiết lập khung pháp lý cho các công ty fintech thử nghiệm các sản phẩm và dịch vụ mới dưới sự giám sát chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước. Sự cộng hưởng của cơ chế thí điểm fintech, cho vay ngang hàng sẽ tiếp tục khuyến khích và mang đến những đổi mới cho sản phẩm, dịch vụ số của thị trường.