Việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp hiệu quả đòi hỏi sự thay đổi về tư duy và nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ. Trước đây, cán bộ cấp cơ sở thường đóng vai trò “người thi hành luật”, tập trung vào kiểm soát, giải quyết giấy tờ và quản lý nhân khẩu. Tuy nhiên, trong mô hình “chính quyền hành động”, đội ngũ cán bộ phải chuyển đổi từ tư duy hành chính sang tư duy phục vụ, từ “làm đúng quy trình” sang “làm đến nơi đến chốn”, giải quyết thấu đáo và làm cho dân tin, đồng thuận, ủng hộ.

Sau khi thực hiện phân cấp, phân quyền, số lượng giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính ở cấp xã tăng lên đột biến. Tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Sa Huỳnh, việc hướng dẫn và xử lý hồ sơ diễn ra khá thông suốt, được Nhân dân đồng tình, đánh giá cao. Ông Nguyễn Văn Huấn, cư dân phường Sa Huỳnh, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết: “So với trước thì việc giải quyết hồ sơ nay nhanh, gọn hơn. Thuận tiện hơn so với trước phải lên thị xã làm. Cán bộ ở đây rất nhạy bén”. Mô hình mới đòi hỏi đội ngũ cán bộ, công chức phải tập trung cao độ để thực hiện tốt.

Ông Nguyễn Viết Thanh, Chủ tịch UBND phường Sa Huỳnh, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết: “Trung tâm Phục vụ hành chính công của phường cơ bản đáp ứng cung cấp dịch vụ công cho nhân dân. Tập trung ứng dụng công nghệ thông tin xử lý hồ sơ trực tuyến cho người dân. Kiến nghị cấp thẩm quyền mở rộng đầu tư cơ sở vật chất phục vụ tốt hơn cho người dân”. Mục tiêu lâu dài là hình thành thế hệ công dân số, thông qua công tác đào tạo và tập huấn cho cả cán bộ, công chức và người dân.

Ông Trần Ngọc Sang, Chủ tịch UBND phường Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết: “Phường Đức Phổ trước hết là bố trí cán bộ đảm bảo phù hợp năng lực chuyên môn. Thứ hai là tổ chức tập huấn nâng cao trình độ, năng lực. Thứ ba là sắp xếp, hướng dẫn các quy trình xử lý để cán bộ triển khai nhiệm vụ rõ ràng, rành mạch, công tâm phục vụ người dân”. Dù còn nhiều việc cần làm, từ rà soát, hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của từng cấp, sắp xếp, kiện toàn đội ngũ cán bộ đến ứng dụng công nghệ và hỗ trợ chuyển đổi số, nhưng với những ưu điểm nổi bật, mô hình mới đang từng bước hướng tới nền hành chính phục vụ, gần dân hơn, hiệu quả hơn.

Ông Vũ Minh Tâm, Bí thư Đảng ủy phường Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, cho rằng: “Qua phương thức lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền, anh em dần hiểu được và nắm được tinh thần phục vụ. Phải nói đến nay bước đầu đã khắc phục những khó khăn, trong đó các phòng ban chuyên môn đã chú trọng nâng cao chất lượng. Đặc biệt là tinh thần phục vụ của Trung tâm, qua đó đánh giá hài lòng của người dân, xem trung tâm là niềm tin và điểm tựa cho nhân dân”.”

“Làm hết việc chứ không làm hết giờ” đã và đang thực hiện một cách thực chất nhất sau khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp. Những chuyển động tích cực ban đầu cho thấy, thành công không thể chỉ đến từ văn bản hay nghị quyết, mà phải đến từ sự đồng thuận trong dân, quyết liệt trong lãnh đạo và tận tâm trong thực thi nhiệm vụ.

Sau hai tuần triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, nhiều cán bộ, công chức đã đặt câu hỏi về các quy định liên quan đến chính sách và chế độ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Một trong những vấn đề được quan tâm đặc biệt là trường hợp cán bộ công chức cấp xã nghỉ hưu trước tuổi theo Nghị định 178 và Nghị định 67, sau đó được bầu làm bí thư chi bộ, liệu có phải hoàn trả lại tiền trợ cấp đã nhận hay không.

Về vấn đề này, Bộ Nội vụ đã có lời giải đáp rõ ràng. Theo Nghị định 178 (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 67), cán bộ, công chức cấp xã đã nghỉ hưu trước tuổi và sau đó được bầu làm bí thư chi bộ thôn, tổ dân phố thì không phải hoàn trả lại tiền trợ cấp đã nhận. Điều này mang lại sự yên tâm cho những người này khi tiếp tục thực hiện nhiệm vụ mà không phải lo lắng về việc hoàn trả chế độ đã được giải quyết.

Bên cạnh đó, Bộ Nội vụ cũng giải đáp một số câu hỏi khác liên quan đến việc thực hiện Nghị định 178. Về việc tính lương hiện hưởng để làm chế độ cho cán bộ, công chức làm công tác cơ yếu tại huyện ủy, Bộ Nội vụ cho biết rằng tại khoản 6 Điều 5 Nghị định số 178 (được sửa đổi, bổ sung tại khoản 3 Điều 1 Nghị định số 67) đã quy định rõ tiền lương tháng hiện hưởng để tính hưởng chính sách, chế độ bao gồm các khoản phụ cấp. Các loại phụ cấp gồm: Phụ cấp chức vụ lãnh đạo; phụ cấp thâm niên vượt khung; phụ cấp thâm niên nghề; phụ cấp công vụ; phụ cấp ưu đãi theo nghề; phụ cấp trách nhiệm theo nghề; phụ cấp đảng đoàn thể chính trị – xã hội; phụ cấp đặc thù đối với lực lượng vũ trang.

Ngoài ra, về vấn đề công chức điều động về xã đặc biệt khó khăn sau sáp nhập có được hưởng phụ cấp mới hay không, Bộ Nội vụ cho hay, tại Điều 13 Nghị quyết số 76 của Ủy ban thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025 đã quy định: Người dân, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, người hưởng lương trong lực lượng vũ trang trên địa bàn đơn vị hành chính sau sắp xếp tiếp tục hưởng chế độ, chính sách đặc thù áp dụng theo vùng, theo khu vực hoặc theo đơn vị hành chính như trước khi thực hiện sắp xếp cho đến khi có quyết định khác của cấp có thẩm quyền.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh Quảng Ninh đã thể hiện sự chủ động và quyết liệt trong việc triển khai và giám sát thi hành pháp luật. Tỉnh đã ban hành nhiều kế hoạch, văn bản chỉ đạo và phân công rõ trách nhiệm cho các sở, ngành, địa phương để triển khai nhanh chóng và hiệu quả các chính sách pháp luật trọng tâm.

Song song với đó, tỉnh đã tăng cường giám sát chặt chẽ thông qua các hoạt động kiểm tra, rà soát và xử lý nghiêm các vi phạm; đồng thời nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, hiện đại hóa quy trình làm việc, góp phần đưa pháp luật vào cuộc sống, bảo đảm công tác quản lý nhà nước hiệu lực, hiệu quả.

Một trong những trọng tâm của tỉnh là triển khai đồng bộ, quyết liệt các nhiệm vụ nhằm tổ chức thi hành hiệu quả chính sách, pháp luật, đảm bảo tính kịp thời, thống nhất và đồng bộ trên toàn địa bàn. Tỉnh đã xác định 5 lĩnh vực trọng điểm cần theo dõi, bao gồm: Phòng, chống khai thác thủy sản bất hợp pháp (IUU), bảo vệ môi trường biển, hải đảo, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giao rừng, chuyển mục đích sử dụng rừng và thực hiện chính sách an sinh xã hội hậu Covid-19.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh đã ban hành 50 văn bản quy phạm pháp luật, bao gồm 3 nghị quyết và 47 quyết định, quy định chi tiết thi hành các luật mới như Luật Đất đai, Luật Nhà ở… Tất cả các văn bản được xây dựng đúng trình tự, thủ tục, thể hiện sự nghiêm túc trong công tác lập pháp tại địa phương.

Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cũng được triển khai mạnh mẽ. Kế hoạch số 37/KH-UBND về tuyên truyền pháp luật năm 2025 đã được ban hành sớm, tạo nền tảng để các ngành, địa phương thực hiện hiệu quả nhiệm vụ truyền thông pháp lý tới cán bộ, công chức và người dân.

Bên cạnh đó, công tác xử lý vi phạm hành chính và thanh tra, kiểm tra thi hành pháp luật tiếp tục được đẩy mạnh. Trong 4 tháng đầu năm, toàn tỉnh ghi nhận hơn 34.900 vụ vi phạm hành chính, xử phạt với số tiền thu về ngân sách đạt hơn 165 tỷ đồng. Công tác xử lý tội phạm cũng được tăng cường, với 352 vụ án hình sự được khởi tố mới.

Tỉnh cũng đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tăng cường rà soát, cập nhật văn bản quy phạm pháp luật, kịp thời điều chỉnh để phù hợp với thực tế. Điển hình ở lĩnh vực đất đai, tỉnh đã tổ chức hội nghị tập huấn Luật Đất đai 2024 cho hàng trăm cán bộ quản lý, đồng thời hướng dẫn người dân thực hiện thủ tục hành chính, đẩy mạnh số hóa dữ liệu địa chính.

Về công tác pháp chế, tỉnh đã nhanh chóng ban hành kế hoạch triển khai, chỉ đạo Sở Nội vụ và Sở Tư pháp phối hợp kiện toàn tổ chức bộ máy, phân công cán bộ pháp chế chuyên trách hoặc kiêm nhiệm. Hiện toàn tỉnh có 44 người làm công tác pháp chế tại các sở, ngành và doanh nghiệp nhà nước, trong đó 100% có trình độ đại học luật trở lên.

Có thể khẳng định, sự chủ động trong triển khai và quyết liệt trong giám sát đã giúp Quảng Ninh trở thành điểm sáng trong tổ chức thi hành pháp luật. Với những nỗ lực và quyết tâm trong việc xây dựng và thực thi pháp luật, Quảng Ninh tiếp tục là một địa phương đi đầu trong việc đảm bảo hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và tạo môi trường kinh doanh lành mạnh cho các tổ chức, cá nhân.