“Tắc” mọi nguồn vốn, doanh nghiệp bất động sản phải vay tín dụng đen

Giai đoạn 2023 – 2025, khối lượng trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) đáo hạn khoảng 700.000 tỷ đồng. Trong bối cảnh doanh nghiệp khó huy động vốn, cơ quan quản lý đang tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn, tạo dòng tiền giúp doanh nghiệp đáo hạn trái phiếu.

700.000 tỷ đồng trái phiếu sắp đáo hạn

Sáng 17/12, trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 5 đã diễn ra Hội thảo chuyên đề “Phát triển lành mạnh thị trường tài chính, thị trường bất động sản để phát triển kinh tế nhanh và bền vững. khơi dậy dòng tiền cho doanh nghiệp đáo hạn trái phiếu.

Ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch Hiệp hội BĐS TP.HCM (HoREA) – cho rằng thị trường bất động sản (BĐS) đang rất khó khăn, sức mua và thanh khoản giảm mạnh, thiếu dòng tiền. Trong khi đó, khối lượng trái phiếu đáo hạn đến 31/12/2022 khoảng 21.650 tỷ đồng; năm 2023 khoảng 119.000 tỷ đồng và năm 2024 khoảng 112.000 tỷ đồng.

“Do hạn chế về nguồn vốn khác nhau nên một số doanh nghiệp BĐS “khát vốn” đã phải vay tín dụng đen với lãi suất rất cao và “rủi ro”, ông Châu nói.

Theo Hiệp hội Trái phiếu Việt Nam, tổng quy mô phát hành trái phiếu doanh nghiệp tăng khoảng 56%/năm trong giai đoạn 2018-2021. Năm 2021, doanh số bán trái phiếu doanh nghiệp ước đạt 637 nghìn tỷ đồng, tăng 38% so với năm 2020. Bước sang năm 2022, sản lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp sẽ giảm 57% so với năm 2021 và nhiều doanh nghiệp tích cực mua lại trái phiếu trước hạn. Sau sự cố của Tân Hoàng Minh và Vạn Thịnh Phát, hoạt động mua trái phiếu trước hạn tăng mạnh.

Các chuyên gia đã đưa ra giải pháp khơi thông dòng tiền cho doanh nghiệp đáo hạn trái phiếu tại hội thảo “Khỏe mạnh thị trường tài chính và thị trường bất động sản để phát triển kinh tế nhanh, bền vững”.

Theo TS Cấn Văn Lực, sự phát triển bùng nổ của thị trường trái phiếu doanh nghiệp giai đoạn 2019-2021 khiến khối lượng trái phiếu đáo hạn giai đoạn 2023-2025 khoảng hơn 700.000 tỷ đồng (chưa tính lãi). Trong đó, khối lượng trái phiếu đáo hạn của các doanh nghiệp bất động sản chiếm phần lớn.

Trong điều kiện bình thường, doanh nghiệp (DN) tìm các nguồn vốn mới (từ phát hành trái phiếu DN, vay ngân hàng, phát hành cổ phiếu…) để đảo nợ và duy trì, phát triển sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, hiện nay khả năng huy động vốn của doanh nghiệp khó khăn do liên tiếp vi phạm đã làm giảm sút đáng kể niềm tin của nhà đầu tư, nhà đầu tư cá nhân cũng trở nên e ngại hơn sau các vụ việc. công việc đã qua; Nghị định 65/2022 đã đưa ra các quy định chặt chẽ hơn đối với việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ; huy động vốn qua thị trường chứng khoán khó khăn; Phát mại tài sản để trả nợ cũng không hề đơn giản.

“Một bộ phận doanh nghiệp BĐS có nguy cơ vỡ nợ trái phiếu, nếu không có giải pháp phù hợp, kịp thời. Hậu quả của việc vỡ nợ này rất phức tạp và cần được kiểm soát bởi mối liên hệ giữa ngân hàng – chứng khoán – bất động sản là khá lớn. Hiện các ngân hàng thương mại cho vay bất động sản khoảng 2,36 triệu tỷ đồng, chiếm 21% tổng dư nợ nền kinh tế; Có tới 65% tài sản đảm bảo tín dụng là bất động sản. Các ngân hàng thương mại đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp khoảng 284 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 2,3% tổng dư nợ của các tổ chức tín dụng”, ông Lực cảnh báo.

Cần sớm khôi phục niềm tin vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Bà Vũ Thị Chân Phương – Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước – đánh giá khó khăn của thị trường trái phiếu doanh nghiệp bắt nguồn từ việc niềm tin của thị trường giảm sút. Sai phạm của một số doanh nghiệp vừa bị xử lý và thông tin sai sự thật về một số tổ chức phát hành trái phiếu đã tác động tiêu cực đến thị trường và tâm lý nhà đầu tư. Việc thanh tra, giám sát tập trung vào giám sát mục đích phát hành trái phiếu cũng dẫn đến những quan ngại của cả tổ chức phát hành và tổ chức cung cấp dịch vụ.

Theo bà Phương, thanh khoản của thị trường cũng gặp khó khăn khi lãi suất ngân hàng tăng. Dòng tiền đang có xu hướng dịch chuyển sang các ngân hàng thương mại. Doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc cân đối vốn kinh doanh và thanh toán các khoản trái phiếu đến hạn.

“Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đang chỉ đạo các bên liên quan chuẩn bị sàn giao dịch trái phiếu riêng lẻ để phát triển thị trường giao dịch trái phiếu doanh nghiệp thứ cấp minh bạch, an toàn và tăng cường khả năng quản lý, giám sát. giám sát và giảm thiểu rủi ro”, ông Phương nói.

Ông Nguyễn Quang Thuấn – Chủ tịch Hội đồng quản trị FiinRatings – đề xuất các giải pháp ngắn hạn để khôi phục niềm tin vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp, trong đó có liệu pháp riêng đối với tổ chức phát hành có rủi ro cao; đẩy mạnh xử lý nợ và tái cơ cấu.

Ông Thuận gợi ý trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ có thể bán cho nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ nếu được ngân hàng thẩm định và bảo lãnh. Mở đợt chào bán trái phiếu ra công chúng thông qua việc áp dụng phương thức phê duyệt nhanh. Trong trung và dài hạn, tiếp tục hoàn thiện nền tảng thị trường theo 3 nhóm giải pháp chuẩn hóa chất lượng nguồn cung, hạ tầng trung gian giao dịch và minh bạch thông tin.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho rằng, để có một thị trường trái phiếu doanh nghiệp đúng nghĩa, các bên tham gia thị trường (nhà đầu tư, tổ chức phát hành, tư vấn…) phải cùng nhau xây dựng.

“Trong thời điểm thị trường hiện nay, trách nhiệm lớn và quan trọng thuộc về tổ chức phát hành, đặc biệt là việc minh bạch thông tin với nhà đầu tư và trái chủ. Doanh nghiệp minh bạch bằng cách thuê đơn vị tư vấn, đánh giá bởi kiểm toán độc lập, xác định bởi tổ chức xếp hạng tín nhiệm. Doanh nghiệp phải thực hiện quyền và nghĩa vụ với nhà đầu tư, lấy lại niềm tin thì mới có thị trường trái phiếu doanh nghiệp”, ông Chi nói.

Ông Lê Hoàng Châu đề nghị Bộ Tài chính xem xét trình Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền xem xét giải pháp được sử dụng một phần vốn đầu tư công đã được Chính phủ bố trí nhưng các bộ, ngành, địa phương chưa giải ngân ( gửi tại Kho bạc Nhà nước hoặc ngân hàng thương mại với lãi suất thấp) để Nhà nước mua lại lượng trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn vào tháng 12/2022 và 6 tháng đầu năm 2023. Điều này hỗ trợ ổn định. xác định thị trường trái phiếu, vừa giúp doanh nghiệp có thời gian điều chỉnh kế hoạch kinh doanh, tài chính, vừa hỗ trợ “niềm tin thị trường” và đánh giá kết quả hoạt động hàng quý để có điều chỉnh phù hợp.

HoREA đề xuất tiêu chí đối với trái phiếu doanh nghiệp được Nhà nước mua lại là “trái phiếu phát hành lần đầu” và “trái phiếu có tài sản bảo đảm được định giá đúng tiêu chuẩn”.