Sửa đổi Luật Đất đai – một đạo luật có ảnh hưởng sâu rộng đến hàng triệu người dân và hàng trăm tỷ USD đầu tư, đòi hỏi một mục tiêu tối thượng rõ ràng. Điều này đã được Trung ương Đảng chỉ rõ: đất đai là tài nguyên đặc biệt của quốc gia, cần được quản lý minh bạch để đảm bảo lợi ích chung của toàn dân. Đất đai không thể là ‘sân chơi’ của đầu cơ hay công cụ tận thu ngân sách.
Thực tế cho thấy, Luật Đất đai 2013 đã có những hạn chế, bất cập, đặc biệt là cơ chế khung giá đất. Theo đó, giá đất do Nhà nước quy định thường chỉ bằng 20-30% giá thị trường, dẫn đến hơn 80% đơn thư khiếu nại đất đai. Vì vậy, Luật mới cần có hướng giải quyết để bảng giá đất do địa phương xây dựng sát với giá thị trường, nhưng cần tránh việc lấy giá sốt đất làm cơ sở.
Chính sách tài chính đất đai cũng cần được xem xét lại. Việc truy thu bổ sung 5,4%/năm đối với tiền sử dụng đất chưa nộp đang khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn. Với hơn 2.887 dự án vướng mắc liên quan đất đai, tổng vốn hơn 235 tỷ USD, việc áp mức truy thu như trên có thể dẫn đến những hệ lụy lớn.
Việc quản lý đất đai cần đảm bảo nguyên tắc công bằng, bền vững và vì lợi ích chung của toàn dân. Ngân sách có thể bội thu từ đất đai, nhưng nếu đất đai chỉ phục vụ mục đích này, thì lợi ích kinh tế đó là ngắn hạn và thiếu bền vững. Giá đất cần được tiếp cận từ góc độ công lý, đảm bảo không để Nhà nước thất thu thuế, không làm doanh nghiệp mất khả năng sinh lời, và không để người dân mất cơ hội có nhà.
Một giải pháp được đề xuất là thay vì thu truy thu, nên đánh thuế lũy tiến vào sở hữu đất đai. Các doanh nghiệp cũng đề nghị bỏ quy định truy thu 5,4% trong lần sửa đổi sắp tới của Nghị định 103. Điều này có thể giải phóng hàng trăm dự án và khơi thông hàng tỷ USD.
Việc sửa đổi Luật Đất đai không thể chỉ là bản vá. Đây là lúc cần tái thiết toàn diện hệ thống quản trị đất đai, với triết lý cốt lõi là đất đai phục vụ phát triển công bằng, bền vững và vì lợi ích chung của toàn dân. Như vậy, đòi hỏi sự thay đổi mang tính đột phá và toàn diện để đất đai thực sự trở thành nguồn lực quan trọng cho sự phát triển của đất nước.
Mục tiêu quan trọng là xây dựng một hệ thống quản lý đất đai minh bạch, hiệu quả và công bằng, tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp phát triển. Điều này cũng đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người dân để đảm bảo lợi ích chung của toàn dân.