Luật An toàn thực phẩm, được ban hành hơn 15 năm trước, đã tạo ra một hành lang pháp lý quan trọng cho hoạt động quản lý và kiểm soát chất lượng thực phẩm tại Việt Nam. Tuy nhiên, sau thời gian dài triển khai, hệ thống quản lý an toàn thực phẩm hiện nay vẫn còn nhiều bất cập cần được giải quyết để đảm bảo hiệu quả và tính thực tiễn.
Sự chồng chéo trong phân công và phân cấp giữa các cơ quan quản lý như Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Công Thương là một trong những điểm hạn chế đáng kể. Điều này đã gây ra khó khăn trong phối hợp và xử lý vi phạm, dẫn đến giảm hiệu quả trong công tác quản lý an toàn thực phẩm. Bên cạnh đó, bộ máy tổ chức quản lý an toàn thực phẩm tại địa phương còn thiếu đồng bộ và cồng kềnh, trong khi nguồn lực con người và kinh phí lại hạn chế. Điều này đã dẫn đến công tác thanh tra, kiểm tra chỉ mang tính hình thức, không đủ để ngăn chặn và xử lý triệt để các vi phạm.
Một điểm yếu lớn khác trong công tác quản lý an toàn thực phẩm hiện nay là việc thiếu chú trọng vào hậu kiểm. Doanh nghiệp sau khi tự công bố hoặc đăng ký bản công bố sản phẩm gần như không bị kiểm tra thường xuyên. Điều này tạo cơ hội cho thực phẩm kém chất lượng và giả mạo giấy tờ len lỏi vào thị trường, gây nguy hiểm cho sức khỏe của người tiêu dùng. Tình trạng quảng cáo thổi phồng công dụng của sản phẩm thực phẩm chức năng hoặc thực phẩm bổ sung cũng gây hiểu lầm nghiêm trọng cho người tiêu dùng, làm mất lòng tin vào thị trường và các cơ quan quản lý.
Trước những bất cập này, Bộ Y tế đang tích cực xây dựng dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) với nhiều điểm mới nhằm tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Dự thảo đề xuất tăng cường hậu kiểm, minh bạch hóa trách nhiệm trong toàn chuỗi sản xuất – kinh doanh, đồng thời bổ sung các hành vi bị cấm trong quảng cáo thực phẩm trên nền tảng trực tuyến. Một điểm đáng chú ý khác là dự thảo đề xuất tăng mức phạt đối với các hành vi vi phạm, lên tới 200 triệu đồng đối với cá nhân và 400 triệu đồng đối với tổ chức. Điều này thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của cơ quan quản lý trong việc nâng cao hiệu quả quản lý và xử lý nghiêm các vi phạm về an toàn thực phẩm.
Mục tiêu của việc sửa đổi Luật An toàn thực phẩm lần này là tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, cải cách thủ tục hành chính, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đảm bảo an toàn sức khỏe cộng đồng trong bối cảnh thị trường thực phẩm ngày càng phức tạp. Để đạt được mục tiêu này, việc phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, sự tham gia tích cực của người tiêu dùng và doanh nghiệp là rất quan trọng. Việc sửa đổi Luật An toàn thực phẩm không chỉ giúp hoàn thiện hệ thống pháp luật mà còn góp phần xây dựng một môi trường an toàn và minh bạch cho thị trường thực phẩm Việt Nam.
Việc hoàn thiện hệ thống quản lý an toàn thực phẩm không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan quản lý mà còn là của cả xã hội. Thông qua việc nâng cao nhận thức và trách nhiệm của tất cả các bên liên quan, chúng ta có thể xây dựng một hệ thống thực phẩm an toàn và đáng tin cậy, bảo vệ sức khỏe và quyền lợi của người tiêu dùng, cũng như góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.